بررسی ارتباط گونه های سنگی مخزنی با ریزرخساره ها و فرایندهای دیاژنزی نهشته های سازند سروک در یکی از میادین نفتی ناحیه دشت آبادان، جنوب باختر ایران

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

2 استاد گروه زمین‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشیار گروه علوم‌زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

4 دانشیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

5 مدیریت اکتشاف، شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران

چکیده

نهشته​های کربناته سازند سروک (سنومانین-تورونین) با دارا بودن ذخایر عظیم نفتی به عنوان یکی از مهم​ترین واحدهای سنگ​چینه​ای در میادین نفتی جنوب باختر ایران و گستره دشت آبادان شناسایی و معرفی شده است. مطالعات و بررسی این نهشته​ها بر اساس داده­های 3 چاه کلیدی شامل مغزه​ها، آنالیز پتروگرافی، نمودارهای پتروفیزیکی و داده​های تخلخل و تراوایی مغزه، در یکی از میادین بزرگ نفتی در ناحیه دشت آبادان منجر به شناسایی ۷ ریزرخساره گردید. این ریزرخساره​ها در ۵ کمربند رخساره­ای وابسته به زیرمحیط​های تالاب محدود، پشته زیرآبی، ریف رودیستی و دریای باز می­باشد. بررسی جایگاه هر یک از ریزرخساره­ها و توالی آن​ها نشان دهنده محیط رسوب​گذاری رمپ کربناته هم­شیب برای این نهشته​ها است. بررسی​های پتروگرافی نشان دهنده تاثیر فرایندهای دیاژنزی مختلف بر روی این نهشته​ها است. عمده فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده شامل میکریتی​شدن، تراکم فیزیکی و شیمیایی، انحلال، سیمانی شدن، استیلولیتی​شدن، دولومیتی​شدن، سیلیسی​شدن و شکستگی هستند. توالی رسوبی نهشته​های سازند سروک متاثر از تغییرات سطح آب دریا در طی زمان سنومانین-تورونین بوده که با گسترش فرآیندهای دیاژنزی تاثیر عمده­ای بر کیفیت مخزنی این نهشته​ها گذاشته است. به منظور بررسی​های مخزنی واحدهای سنگی به دو روش تفکیک گونه​های سنگی براساس ریزرخساره​ها و فرآیندهای دیاژنزی و روش شاخص کیفیت مخزنی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده از تلفیق داده​های مورد مطالعه، نشان دهنده تاثیر مثبت انحلال در ریزرخساره​های دانه​پشتیبان در افزایش کیفیت مخزنی و سیمانی​شدن دانه​ها و پرشدگی شکستگی​ها با سیمان کلسیتی در کاهش کیفیت مخزنی است. نتایج این بررسی می​تواند در برنامه​ریزی برای توسعه میادین و اکتشافات آتی راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the relationship between reservoir rock typing, microfacies and diagenetic processes of the Sarvak Formation in one of the oil fields in Abadan Plain, SW Iran

نویسندگان [English]

  • M. Sabouhi 1
  • R. Moussavi-harami 2
  • A. Kadkhodaie 3
  • P. Rezaee 4
  • M. Jalali 5
1 Ph. D., student. Dept., of Geology, Faculty of Basic Sciences, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran
2 Prof., Dept., of Geology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Assoc. Prof., Dept., of Geology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
4 Assoc. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Basic Sciences, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran
5 Exploration Directorate, NIOC, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Sarvak formation (Cenomanian-Turonian) has one of the main stratigraphical units in SW of Iran oil fields and Abadan plain due to huge amounts of trapped oil. Investigation of Sarvak Formation based on 3 wells data including core, petrographical analysis, petrophysical logs, and POROPERM data which was received from the core laboratory, led to recognized seven microfacies in this succession. The identified facies were deposited in five sub-environments; restricted lagoon, shoal rudist biostromes, and open marine. The situation of each facies and their depositional setting proposed the homoclinal carbonate ramp platform. Petrographical investigation shows the several diagenetic realms that affected this formation. the main diagenetic process identified in this research are, micritization, mechanical and chemical compaction, dissolution, cementation, stylolitization, dolomitization, silicification, and fracture. The depositional environment of Sarvak formation affected by a sea-level change in Cenomanian-Turonian time which is affected the reservoir section by several diagenetic phenomena. To investigate the reservoir rock typing two methods were analyzed. One of them is based on microfacies analysis and diagenetic process investigation and the other is based on RQI/FZI index. integration data and analysis show that dissolution has a positive effect, especially in grain-supported facies and cementation has a negative impact on reservoir quality index. the result of this study could be implemented in the planning of hydrocarbon exploration and development stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sarvak formation
  • Flow units
  • Reservoir quality
  • Diagenesis

مراجع

جدیری­اقایی، ر.، رحیم­پوربناب، ح.، توکلی، و.، کدخدایی ایلخچی، ر. یوسف­پور، م (1396) بررسی واحدهای جریانی و رخساره­های الکتریکی در سازند میشریف (بخش بالایی سازند سروک) و برآورد ستبرای زون مخزنی در میدان­های نفتی سیری (خلیج­فارس). دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 5، شماره 9، ص 86-98.
خطیر، ر.، جهانی، د.، آل­علی، م.، کهنسال قدیم­وند، ن (1400) رخساره­ها، محیط­رسوبی، دیاژنز و کیفیت مخزنی سازند سروک در میدان نفتی دارخوین، جنوب باختر ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 9، شماره 17، ص 172-187.
دانیالی، ع.، غضنفری، پ.، کدخدائی، ع (1392) بررسی تخلخل و تراوایی در سنگ­های مخزن سازندهای دالان و کنگان در میدان گازی پارس جنوبی. دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 1، شماره 2، ص 28-16.
رحیم­پوربناب، ح.، علی­اکبردوست، ا (1392) تعیین رخساره­های مخزنی در سنگ­های کربناته براساس مغزه­های تزریق جیوه و انواع تخلخل در سازندهای دالان و کنگان، میدان گازی پارس جنوبی، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره1، شماره 2، ص 15-1.
سبحانی فروشانی، ج. مهرابی، ح.، رحیم­پوربناب، ح (1400) تاریخچه رسوب‌گذاری-دیاژنزی و چینه‌نگاری سکانسی بخش بالایی سازند سروک (کرتاسه) در میادین هیدروکربوری مرکز و جنوب فروافتادگی دزفول، جنوب باختر ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 9، شماره 18، ص 75-51.
سبوحی، م.، رضایی، پ (1398) واحدهای جریانی هیدرولیکی ریزرخساره­های مخزنی ناحیه پشته کربناته نهشته­های سازند کنگان (تریاس پیشین) و ارتباط آن با محیط رسوبی و دیاژنز، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 7، شماره 13، ص 183-167.
عالیشوندی، ز.، رحیم­پوربناب، ح.، کدخدایی، ع.، آرین، م (1399) بررسی کیفیت مخزنی سازند سروک بر مبنای گسترش ریزرخساره­ها، تاثیر فرایندهای دیاژنزی و واحدهای جریانی، فصلنامه علوم زمین، شماره 29، دوره 116، ص 145-160.
عبدی، ف.، کمالی، م.، آل­علی، م (1397) تعیین گونه­های سنگی با استفاده از مفهوم واحدهای جریان هیدرولیکی و بررسی توزیع آن توسط شبیه­سازی شاخص متوالی، در مخزن سورمه بالایی (عرب) در یکی از میادین نفتی جنوب ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 6، شماره 12، ص 102-87.
فرامرزی، س.، رحیم­پوربناب، ح.، رنجبران، م (1397) بررسی توزیع واحدهای جریانی سازند سروک در چارچوب چینه‌نگاری سکانسی، مطالعه موردی در یکی از میادین نفتی ناحیه دشت آبادان، جنوب باختر ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 6، شماره 12، ص 39-25.
قره­چلو، س.، امینی، ع.، کدخدائی، ع.، فرجپور، و (1393) شناسایی انواع منافذ و خواص مخزنی مرتبط با آن­ها در سازند آسماری، یکی از میادین نفتی جنوب باختر ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 2، شماره 3، ص 29-12.
کدخدائی­ایلخچی، ر.، جدیری­آقائی، ر (1397) تفکیک زون­های مخزنی بخش بالایی سازند سروک با استفاده از لاگ انحراف سرعت در میدان نفتی سیری اسفند واقع در خلیج­فارس، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 6، شماره 12، ص 111-103.
کدخدائی­ایلخچی، ر.، رضایی، م. ر.، موسوی­حرمی، ر.، کدخدائی، ع (1393) بررسی رخساره­های الکتریکی مخزنی در قالب واحدهای جریانی هیدرولیکی در میدان ویچررنج مربوط به حوضه پرت واقع در استرالیای باختری، نشریه پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره پیایی 54 ، شماره اول.
 کدخدایی، ع.، رحیم­پوربناب، ح.، اسعدی، ع.، چهرازی، ع.، رحیم­پوربناب، ح.، اسعدی، ع.، سهرابی، س (1392) تلفیق مطالعات پتروگرافی و رخساره لاگ برای تفسیر کیفیت مخزنی بخش بالایی سازند سورمه در میدان بلال، نشریه پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 29، ص 17-32.
کدخدائی، ر.، نوری، ب (1395) بررسی سامانه روزنه‌ها در ارتباط با ویژگی‌های مخزنی سازندهای دالان بالایی و کنگان در میدان لاوان واقع در جنوب خاوری خلیج­‌فارس، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 4، شماره 8، ص 10-1.
مطیعی، ه (1382) زمین­شناسی ایران، زمین­شناسی نفت زاگرس، انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور، 1009ص.
 مهرابی، ح.، رحیم­پوربناب، ح.، امیدوار، م.، حاجی مشهدی، ح (1391) مطالعه محیط رسوبی، دیاژنز و چینه­نگاری سکانسی سازند سروک در میدان نفتی آب تیمور در بخش باختری ناحیه فروافتادگی دزفول، پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، ص 47-56.
میرزایی محمودآبادی، ر (1400) ارزیابی ویژگی‌های مخزنی سازند سروک در میدان نفتی یادآوران بر اساس داده‌های پتروگرافی و پتروفیزیکی، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 9، شماره 18، ص 210-186.
هنرمند، ج.، مداحی، ا (1390) ارتباط رخساره­های رسوبی با گسترش فرآیندهای دیاژنزی و کیفیت مخزنی بخش بالایی سازند سروک در یکی از میادین بزرگ نفتی، جنوب باختری ایران، پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی. دوره 27 شماره 1، ص 97-114.
Ahr, W. M (2008) Geology of carbonate reservoirs the identification, description, and characterization of hydrocarbon reservoirs in carbonate rocks: John Wiley and Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, 277p. http://onlinelibrary.wiley.com/book/10.1002/9780470370650.
Amaefule, J. O., Altunbay, M., Tiab, D., Kersey, D. G., & Keelan, D. K (1993) Enhanced reservoir description: using core and log data to identify hydraulic (flow) units and predict permeability in uncored intervals/wells. SPE Annual Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
Burchette, T. P. and V. P. Wright (1992) Carbonate ramp depositional Systems. Sedimentary Geology, 79: 3–57.
El Sharawy, M. S., & Nabawy, B. S (2019) Integration of electrofacies and hydraulic flow units to delineate reservoir quality in uncored reservoirs: A case study, Nubia Sandstone Reservoir, Gulf of Suez, Egypt. Natural Resources Research, 1-22.
Flugel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks, Springer-Verlag, Berlin, p. 976.
Ghabeishavi, A., Vaziri Moghaddam, H., Taheri, A., and Taati, F (2010) Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the Bangestan anticline, SW Iran: Journal of Asian Earth Science, 37: 275-285.
Ghorbani, M (2019) Lithostratigrapy of Iran. Springer.
Harris, P. M., Frost, S. H., Seiglie, G. A., and Schneidermann, N (1984) Regional unconformities and depositional cycles, Cretaceous of the Arabian Peninsula. In, J. S. Schlee (Ed.), Interregional unconformities and hydrocarbon accumulation: American Association of Petroleum Geologists Memoir, 36: 67–80.
Hollis, C., Vahrenkamp, V., Tull, S., Mookerjee, A., Taberner, C. and Huang, Y (2010) Pore system characterization in heterogeneous carbonates: an alternative approach to widely-used rock-typing methodologies,” Marine Petroleum Geology, 17 (3): 272-293.
Hood, S. D., Nelson, C. S. and Kamp, P. J. J (2004) Burial dolomitization in a non-tropical carbonate petroleum reservoir: the Oligocene Tikorangi, Taranaki Basin, New Zealand, Sedimentary Geology, 172: 117- 138. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0037073804002672.
Konert, G (2001) Paleozoic Stratigraphy and Hydrocarbon Habitat of the Arabian Plate. GeoArabia, 6 (3).
Lee, S. H., Kharghoria, A., and Datta-gupta, A (2002) Electrofacies Characterization and Permeability Predictions in Complex Reservoirs: SPE Reservoir Evaluation & Engineering, 237-248.
Mohebian, R., Riahi, M. A., Kadkhodaie, A (2019) Characterization of hydraulic flow units from seismic attributes and well data based on a new fuzzy procedure using ANFIS and FCM algorithms, example from an Iranian carbonate reservoir. Carbonates and Evaporites, 34 (2): 349-358.
Nabawy, B. S., Barakat, M. Kh (2017) Formation Evaluation using conventional and special core analyses: Belayim Formation as a case study, Gulf of Suez, Egypt. Arabian Journal of Geosciences, 10 (25): 1-23.
Nabawy, B. S., Geraud, Y (2016) Impacts of pore- and petro-fabrics, mineral composition and diagenetic history on the bulk thermal conductivity of sandstones, Journal of African Earth Sciences, 115: 48-62.
Razin P., F., Taati and F. S. P., Van Buchem (2010) Sequence stratigraphy of Cenomanian-Turonian carbonate platform margins (Sarvak Formation) in the high Zagros, SW Iran: an outcrop reference model for the Arabian plate: IN Geological Society, London, Special Publications, 329: 187-218
Riazi, Z (2017) Application of integrated rock typing and flow units’ identification methods for an Iranian carbonate reservoir, Journal of Petroleum Science and Engineering.
Sabouhi, M., Rezaee, P. and Khatibi, S (2020) An integrated approach to distribute carbonate reservoir properties, using lithofacies and seismic attributes: a case study from SW of Iran. Carbonates and Evaporites, 35(4): 1-18.
Sadooni, F. N (2005) The nature and origin of Upper Cretaceous basin-margin rudist buildups of the Mesopotamian Basin, southern Iraq, with consideration of possible hydrocarbon stratigraphic entrapment: Cretaceous Research, 26: 213-224.
Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D. M., Davies, R. B., Hall, S. H., Heward, A. P., Horbury, A. D. and Simmons, M. D (2001) Arabian plate sequence stratigraphy, Geo-Arabia Special Publication, p. 371.
Stinco, L. P (2006) Core and log data integration; the key for determining electrofacies. In SPWLA 47th Annual Logging Symposium 7.
Szabo, F. and Kheradpir, A (1978) Permian and Triassic stratigraphy, Zagros Basin, south-west Iran. J. of Petr. Geol., 1 (2): 57–82.
Teh, W. J., Willhite, G. P., & Doveton, J. H (2012) Improved reservoir characterization using petrophysical classifiers within electro facies. Society of Petroleum Engineers 154341-PP 19.
Tucker, M. E (1993) Carbonate Diagenesis and sequence stratigraphy. In: Wright, V.P., (Ed), Sedimentary review/1, Blackwell. Scientific Publication, 51-72.
Wilson, J. L (1975) Carbonate Facies in Geologic History, Springer-Verlag, New York, p. 471.
Winland, H. D (1972) Oil accumulation in response to pore size changes, Weyburn field, Saskatchewan, Amoco Production Research Report. No. F72-G-25, 197.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار