2024-03-29T11:47:38Z
https://psj.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=526
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
توزیع الکتروفاسیسهای مخزنی در رخسارههای رسوبی سازند آسماری میدان نفتی قلعهنار
محمود
جمیل پور
اسداله
محبوبی
سید رضا
موسوی حرمی
محمد
خانه باد
حامد
هوشمند کوچی
سازند کربناته آسماری در میدان نفتی قلعهنار یکی از مهمترین مخازن نفتی فروافتادگی دزفول است. این مخزن به دلیل تغییرات شدید محیطرسوبی و فرایندهای دیاژنزی دارای ناهمگونی بسیار زیادی است که پیشبینی پشاخصهای پتروفیزیکی سنگ را در گستره مخزن بسیار مشکل میسازد. با ایجاد ارتباطی منطقی بین رخسارههای رسوبی و الکتریکی میتوان در شناخت بهتر مخزن و کاهش عدم قطعیتها مؤثر واقع شد. در این مطالعه با استفاده از دادههای پتروگرافی و توصیف مغزه در شش چاه، تعداد 7 مجموعه رخسارهای سنگ آهک و یک رخساره دولومیت درشت بلور شناسایی شده است. بر اساس نمودارهای پتروفیزیکی گاما، نوترون، چگالی، صوتی و فوتوالکتریک و با بکارگیری نرمافزار ژئولاگ و الگوریتم MRGC، تعداد 5 الکتروفاسیس ( از 1 تا 5) مخزنی تعیین شدند که الکتروفاسیس 1 بهترین و الکتروفاسیس 5 بدترین کیفیت مخزنی را دارا هستند. بررسی فراوانی الکتروفاسیسها نشان میدهد که 30 درصد از الکتروفاسیسهای سازند آسماری میدان نفتی قلعهنار دارای کیفیت مخزنی خوب و خیلی خوب هستند.
نمودارهای پتروفیزیکی
نرم افزار ژئولاگ
الگوریتم MRGC
خوشهبندی
پتروگرافی
2021
11
22
1
20
https://psj.basu.ac.ir/article_3794_d8333f2c68850ee878cca9c36648f303.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
چینه نگاری واحد سنگ آهکی سازند پابده در برش بانکول (شمال خاوری ایلام)، پهنه لرستان
ایرج
مغفوری مقدم
حمید رضا
جعفری زاده
محسن
آل علی
زهرا
ملکی
در مطالعه حاضر، واحد سنگ آهکی سازند پابده در برش بانکول واقع در شمال خاوری ایلام بررسی شده و با دیگر رخنمونهای این واحد مقایسه گردید. واحد سنگ آهکی مطالعه شده 77 متر ضخامت داشته و متشکل از سنگآهکهای نازک تا متوسط لایه میباشد. بر اساس محتوای فسیلی، چهار زون زیستی در این زبانه معرفی گردید که عبارتند از: 1- جـمع زیـستی شماره 1 که معادل بخشهای فوقانی Zone Acarinina topilensis Partial میباشد. 2- Morozovelloides lehneri Partial Range Zone و 3-Orbulinoides beckmanni Taxon Range Zone. بر مبنای روزنبران شناور، سن لوتتین تا بارتونین برای بخش سنگ آهکی سازند پابده پـیشنهاد میگردد که معادل سازند شهبازان میباشد. تهنشینی این واحد سنگ آهکی معاصر با کاهش جهانی دما و کاهش جهانی سطح آب دریاها بوده است. این در حالی است که زبانه سنگ آهکی در پایین سازند پابده به سن ائوسن پیشین در جنوب پهنههای لرستان و ایذه دارای رخساره کم عمق بوده و معادل گرم شدگی جهانی و بالا رفتن سطح جهانی آب دریا میباشد. اما در شمال فروافتادگی دزفول واحد سنگ آهکی سازند پابده در ائوسن میانی دارای رخساره کم عمق بوده است. این اختلاف رخساره احتمالا متاثر از جنبشهای تکتونیکی مختلف در زونهای پیشبوم لرستان و فروبار دزفول بوده است.
لوتتین
بارتونین
چینه نگاری زیستی
لرستان
سازند پابده
2021
11
22
21
33
https://psj.basu.ac.ir/article_3805_09df0f45b9f561295f6791cc8b4ab586.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
بررسی اثرات امواج مونسون بر ویژگی های رسوب شناسی رسوبات خلیج چابهار
محمد
آفرین
محمدعلی
حمزه
از ویژگیهای منحصر بهفرد دریای عمان وجود چرخههای موسمی است که تأثیر عمدهای بر خصوصیات محیطی منطقه دارد. هدف اصلی از این پژوهش، تعیین اثرات امواج حاصل از بادهای موسمی بر ویژگیهای رسوبشناسی و نیمرخهای ساحلی خلیج چابهار است. روش کار شامل دانهبندی رسوبات با الک تر و دانهبندی لیزری، سنجش مقدار کربنات کلسیم و مواد آلی، نقشهبرداری و برداشت نیمرخهای ساحلی در دو مرحله اوایل مونسون و پس از مونسون است. بر اساس مطالعه بافت رسوبی و اندازه ذرات، محیط رسوبی خلیج چابهار در زمان مونسون به سه بخش تیس و آب شیرینکن (عمدتاً ماسهای)، کنارک (عمدتاً رسی) و دهانۀ خلیج (عمدتاً ماسۀ گلی) و پس از مونسون به سواحل تیس (ماسۀ نسبتاً زیاد)، کنارک و دهانۀ خلیج (سیلت نسبتاً زیاد) و آب شیرینکن (با نسبت مساوی ماسه و سیلت) تفکیک گردید. نتایج نشان داد امواج پرانرژی مونسون تابستانه با جهت جنوب- جنوب خاوری موجب فرسایش و جابجابی ذرات دانه ریزتر و در نتیجه افزایش نسبی سهم ذرات دانه درشتتر ماسهای در بخشهای خاوری و میانی خلیج (ایستگاههای تیس ساحلی و عمقی و آب شیرینکن) میگردد. بخش باختری خلیج چابهار (ایستگاههای کنارک ساحلی و عمقی)، به دلیل قرارگیری در پشت دماغه کنارک، کمتر تحت تأثیر امواج مونسون تابستانه (جنوب غربی) قرار گرفته و رسوبات آن در زمان مونسون دانه ریزتر میگردند (اغلب رسی). این حالت به دلیل تأمین رسوبات توسط جریانات موازی ساحل نیز روی میدهد. پس از مونسون، کاهش انرژی امواج موجب رسوبگذاری ذرات دانه ریزتر سیلتی و ایجاد پشتههای ماسهای در نواحی ساحلی خلیج چابهار میگردد. این امر موجب میشود رسوبگذاری در اطراف اسکلههای بخش خاوری خلیج (اسکله شهید بهشتی، شهیدکلانتری، هفت تیر و تیس) به ندرت صورت گیرد، در حالیکه اسکله کنارک در بخش غربی با رسوبگذاری زیادی مواجه شود.
مونسون تابستانه
دریای عمان
بافت رسوبات
مقطع عمود بر ساحل
2021
11
22
34
50
https://psj.basu.ac.ir/article_3883_050b0146aea964537370d384804d038f.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
تاریخچه رسوب گذاری- دیاژنزی و چینه نگاری سکانسی بخش بالایی سازند سروک (کرتاسه) در میادین هیدروکربوری مرکز و جنوب فروافتادگی دزفول، جنوب باختر ایران
جواد
سبحانی فروشانی
حمزه
مهرابی
حسین
رحیم پور بناب
توالیهای کربناته بخش بالایی سازند سروک به سن سنومانین - تورونین که در بخشهای مختلف جنوبباختری ایران و خلیج فارس نهشته شدهاند، یکی از مهمترین مخازن هیدروکربنی در جهان بهشمار میروند. به منظور بررسی تاریخچه رسوبگذاری و دیاژنزی سازند سروک در میدانهای هیدروکربوری واقع در بخش مرکزی و جنوبی فروافتادگی دزفول، مطالعه پتروگرافی بر روی مغزههای حفاری و برشهای نازک میکروسکوپی تهیهشده از این سازند در 6 چاه از 5 میدان انجام گردید. مطالعات رخسارهای منجر به شناسایی 14 ریزرخساره رسوبی گردید. این ریزرخسارهها در شش مجموعه رخسارهای شامل حوضه، رمپ بیرونی، رمپ میانی، لاگون دریای باز، پشتههای زیرآبی و لاگون محصورشده دستهبندی شدند. بر این اساس، محیط رسوبگذاری سازند سروک در میدانهای مطالعهشده، رمپ کربناته همشیب پیشنهاد شده است. مهمترین فرایندهای دیاژنزی شناساییشده در این پژوهش شامل انحلال، سیمانیشدن، دولومیتیشدن، دولومیتزدایی، سیلیسی شدن، نوشکلی، تراکم و شکستگی بوده که طی مراحل مختلف دیاژنز دریایی، جوی (ائوژنتیک و تلوژنتیک) و دفنی کمعمق تا عمیق ایجاد شدهاند. بررسیهای چینهنگاری سکانسی منجر به شناسایی دو سکانس رسوبی رده سوم در بخش مورد مطالعه از سازند سروک (سنومانین - تورونین) گردید و ارتباط رخسارهها و فرایندهای دیاژنزی با جایگاههای سکانسی مورد بررسی قرار گرفت.
سازند سروک
ریزرخساره
مدل رسوبی
تاریخچه دیاژنز
فروافتادگی دزفول
چینه نگاری سکانسی
2021
11
22
51
75
https://psj.basu.ac.ir/article_3885_1b2b26a65c2619ba607224fd8700f705.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
عوامل موثر بر غنی شدگی عناصر کمیاب و برهمکنش آن با ماده آلی در شیل های نفتی قالیکوه لرستان، باختر ایران
اردشیر
پورشعبان لیاولی
محمد
یزدی
محمدحسین
آدابی
منوچهر
دریاینده
تاقدیس قالیکوه در 35 کیلومتری شهرستان الیگودرز، استان لرستان، باخـتر ایران و در زون زمـینساختاری زاگرس مرتفع قرار دارد. شیلهای نفتی قالیکوه در دو سازند سرگلو و گرو با سن ژوراسیک میانی و کرتاسه زیرین قرار گرفتهاند. سازند سرگلو شامل مجموعهای از رسوبات شیلی و سنگآهکهای رسدار است که در بخش انتهای این سازند شیل نفتی تشکیل شده است. سازند گرو متشکل از افق شیل نفتی با ضخامتهای متفاوتی از نهشتههای آهک نازک تا متوسط لایه و شیلهای آمونیتدار و گرهکهای لایهای چرتی سیاهرنگ است. شیلهای این دو سازند در ناحیه زاگرس مرتفع به دلیل غنی بودن از اجزای حیاتی (Organic Mater)، کروژن نوع I و II ماده آلی و بلوغ حرارتی نسبتا پایین که در ابتدای پنجره نفتی قرار دارند، تشکیل ذخایر شیل نفتی را دادهاند. این پژوهش به بررسی تاثیر فرایندهای ژئوشیمیایی بر غنیشدگی عناصر کمیاب و برهمکنش آن با ماده آلی در شیلهای نفتی قالیکوه میپردازد. نمونههای شیل نفتی با استفاده از روشهای XRF، XRD،ICP-Ms و Rock-Eval تجزیه شدند و نتایج آنها با روشهای آماری مورد بررسی قرار گرفت که نتایج بدست آمده بیانگر غنیشدگی بالایی عناصر Cd,Mo,Ag,U,Csمیباشد. همچنین با بررسی همبستگی اکسیدهای اصلی، ماده آلی، کانیهای تشکیل شده و عناصر غنی شده مشخص گردید که غنیشدگی عناصر کمیاب U، V،Cd مرتبط با ماده آلی و اتوژنیک میباشند، عناصر Ca،Si،P منشاء زیستی دارند و عناصر Ag،Ti منشاء آواری دارند.
ژئوشیمی
عناصر کمیاب
سازند سرگلو
غنی شدگی
2021
11
22
76
96
https://psj.basu.ac.ir/article_3886_10f4e9e2326da1cadacb683c11451e7d.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
سنگ شناسی و زیست چینه نگاری سازند های آقچاگیل و آپشرون بر اساس نانوپلانکتونهای آهکی در دشت گرگان: کاربرد در بازسازی جغرافیای دیرینه حوضه خزر جنوبی
محمود
شرفی
نسیم
موسوی
مهران
مراد پور
بیژن
بیرانوند
ئارام
بایت گل
حسین
مهاجر سلطانی
سازندهای کربناته و سیلیسی-آواری آقچاگیل و آپشرون در یک برش زیرسطحی در ناحیه دشت گرگان مورد مطالعه قرار گرفته است. سازند آقچاگیل در این ناحیه متشکل از واحدهای ماسه سنگ زیرین و کربناته بالایی است. پتروفاسیس ماسهسنگ شامل لیتآرنایت، سابلیت آرنایت و لیتآرنایت فلدسپاتدار است. رخسارههای دانهپشتیبان در این سازند غالب بوده و به ویژه رسوبات کربناته دارای مقادیر قابلتوجه تخلخل به فرمهای قالبی، حفرهای و فنسترال بوده که بیانگر تفاوت آشکار رسوبات این سازند در ایران با کشورهای همجوار از جمله آذربایجان و ترکمنستان است. این ویژگیها، رسوبات سازند آقچاگیل را به عنوان توالی مستعد مخزن مطرح مینماید و ضرورت انجام مطالعات جامع زمینشناسی و اکتشافی در این ناحیه را تاکید میکند. نهشتههای سازند آپشرون شامل واحد ماسهسنگ زیرین و مادستون بالایی و متشکل از ماسهسنگ لیتآرنایت و سابلیتآرنایت، سنگآهک ااییددار بایوکلاستیک و مادستون/ رسسنگ خاکستری تا قهوهای رنگ است. بر اساس جوانترین نانوفسیلهای یافت شده در سازندهای آقچاگیل و آپشرون، سن نسبی این سازندها به ترتیب پلیوسن بالایی- پلئیستوسن پایینی و پلئیستوسن میانی تعیین شده است. الگوی گسترش نانوفسیلهای آهکی نشاندهنده وجود ارتباط بین حوضه خزر جنوبی با دریای سیاه و حوضه مدیترانه در پلئیستوسن پایینی و میانی و عدم ارتباط در انتهای پلیوسن- ابتدای پلئیستوسن است که برای اولین بار در این مطالعه مطرح میشود.
آقچاگیل
آپشرون
دشت گرگان
نانوفسیل
2021
11
22
97
112
https://psj.basu.ac.ir/article_3899_f2eb49fa4a423803e245f02ac418554b.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
چینهنگاری سکانسی سازند قم در منطقه نطنز- قم
ابراهیم
محمدی
چینهنگاری سکانسی نهشتههای الیگو-میوسن سازند قم (در دو برش چینهشناختی) در منطقه نطنز- قم مورد مطالعه قرار گرفته است. سازند قم در برش نطنز (با سن روپلین؟-شاتین-اکیتانین و 330 متر ضخامت)، عمدتاً شامل سنگآهکهای متوسط، ضخیم لایه و تودهای، سنگآهکهای ریفی، شیل و مارن میباشد که روی ولکانیکهای ائوسن قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده شدهاند. برونزدهای این سازند در ناحیهی قم (برش خورآباد؛ با سن روپلین- بوردیگالین و 260 متر ضخامت)، عمدتاً شامل سنگآهکهای متوسط تا ضخیم لایه و تودهای، سنگآهکهای مارنی، مارن، نهشتههای تبخیری و نهشتههای آواری میباشد که با بر روی سنگهای ولکانیکی ائوسن قرار گرفته و با ناپیوستگی همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. 14 رخساره مختلف، مربوط به محیطهای دریای باز (رمپ میانی)، لاگون (رمپ داخلی) و پریتایدال شناسایی شده است. بر اساس مشاهدات صحرایی، الگوهای عمیق و کمعمقشدگی رخسارهها، الگوهای انباشتگی و پراکندگی فرامینیفرها، سه سکانس درجه سوم در برش نطنز و پنج سکانس رسوبی درجه سوم در برش خورآباد شناسایی گردید. که توسط مرزهای سکانسی نوع 1 و 2 محصور شدهاند. مرزهای سکانسی عمدتاً توسط تغییر ناگهانی لیتولوژی و تشکیلدهندگان زیستی مشخص میگردند. در برش نطنز فقط دسته رخسارههای پیشرونده (TST) و ترازبالا (HST) شناسایی شدهاند ولی در برش خورآباد دسته رخساره ترازپایین سطح آب (LST) نیز (در 2 سکانس) شناسایی شده است. دسته رخسارههای پیشرونده (TST) سکانسها روند رخسارهای عمیق شونده به سمت بالا را از خود نشان میدهند؛ درحالیکه دسته رخسارههای ترازبالا (HST) یک روند کمعمق شونده به سمت بالا را از خود نشان میدهند.
سازند قم
الیگومیوسن
چینهنگاری سکانسی
مرزهای سکانسی
2021
11
22
113
132
https://psj.basu.ac.ir/article_3918_57fa5ba6e497a9b7f30c4b486d83251e.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
ارزیابی میزان آلودگی و توزیع فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون در بازه پل پنجم تا فارسیت با استفاده از داده های ژئوشیمیایی و تحلیل های آماری
سعید
چوپانی
پیمان
رضایی
محمدرضا
غریب رضا
در این پژوهش عناصر بالقوه سمناک آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، نیکل، سرب و روی در رسوبات سطحی رودخانه کارون در بازه پل پنجم تا فارسیت مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور بر اساس یک استراتژی قطعی تعداد 21 نمونه رسوبات سطحی مطابق با پراکنش کانونهای نقطهای و غیرنقطهای آلودگی و ریختشناسی رودخانهای جمعآوری شد. پس از آمادهسازی نمونهها، غلظت عناصر سمی و سولفور با استفاده از دستگاه ICP-MS و درصد کربن آلی کل به دست آمد. با استفاده از فاکتور غنیشدگی و استانداردهای کیفیت رسوب (ISQGs, PEL, SEL)، سطح آلودگی ناشی از عناصر سمی آشکارسازی شد. برای شناسایی دسته عناصر فلزی دارای رفتار ژئوشیمیایی مشابه در محیط رسوبی و نیز یافتن مهمترین جاذب کاتیونی در بازههای مورد بررسی از تحلیل خوشهبندی سلسله مراتبی (AHC) با ضریب تشابه پیرسون در نرمافزار XLSTAT2018 بهرهگیری شد. بررسیها بیانگر این است که بیشترین میزان فاکتور آلودگی را به ترتیب عناصر Zn، Cu و Ni با رده آلودگی زیاد به خود اختصاص دادهاند. این درحالی است که در رسوبات غنیشدگی متوسطی از عناصر Cu و Zn و غنیشدگی کم از Ni رقم خورده است. نتایج به خوبی بازههای آلوده و پاک رودخانه کارون در بازه پلپنجم تا فارسیت را مشخص کردند. از منظر غلظت، بخش عمده محدوده مورد مطالعه (به جز بازه روستای ابودبس تا شهرک گلستان) از عناصر Ni و Cr، قسمتهای پاییندست از شبه فلز آرسنیک در سطح مخاطر آمیز قرار دارند. نیکل و کروم در بیشتر نمونهها دارای غلظتی بیش از تراز PEL بوده و احتمال بروز مسمومیت برای آبزیان و بهرهبرداران آب وجود دارد. تجزیه و تحلیل خوشهای و ضریب همبستگی، نشان از همبستگی معنیدار مثبت (r=0.701-0.993, p value<0.0001) بین عناصر Ni، Cr و As و رسوبات ریز دانه رسی در خوشه B و برقراری همبستگی معنیدار مثبت (r=0.643-0.850, p value<0.0001) بین عناصر فلزی سمی Pb و Cu و Zn و مواد آلی در خوشه A دارد. ضرایب همبستگی بیانگر منشاء یکسان و یا رفتار ژئوشیمیایی مشابه آنها نسبت به هم و برقراری شرایط ژئوشیمیایی مشابه در انتقال و ورود آنها به فاز جامد یا کانیسازی در رسوبات سطحی دارد.
رسوبات سطحی
فلزات سنگین
رودخانه کارون
ژئوشیمی
خوشهبندی
2021
11
22
133
151
https://psj.basu.ac.ir/article_3936_6704db2d621c98b5f457fd2219427d83.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
اسفنج های شته تیتی هیپرکلسیفای و اهمیت پالئواکولوژی آن ها در سازند اسفندیار در منطقه دیهوک (کوه های شتری، بلوک طبس- ایران مرکزی)
حسینعلی
بگی
کوروش
رشیدی
یکی از عمدهترین فسیلهای بنتیک سازند اسفندیار در منطقه دیهوک (بلوک طبس)، شتهتیتهای هیپرکلسیفای میباشند که از نظر ساختاری شباهتهایی هم با گروههای مرجانی، بریوزوا و استروماتولیت دارند. این گروه از اسفنجهای هیپرکلسیفای با اشکال متنوعی همانند لامینار، گنبدی، پیازی شکل، ستونی، شاخهای پیچیده و با اندازههای متفاوت (با حداکثر قطری 60 سانتیمتر) در برش دیهوک مشاهده گردیدند، به طوری که این تنوع فرمها نشانگر میزان و نوسانات انرژی محیطی میباشد. این گروه از فسیلهای بنتیک برای اتصال اولیه نیاز به بستری سخت دارند و در محیطهای نورانی یا فوتیک زندگی میکردهاند. به طور معمول عوامل رسوبگذاری و نوسانات انرژی در محیط به طور موثری در تکوین فرم این گروه از اسفنجها موثر بودهاند. بررسی انرژی محیط دیرینه نشان میدهد که شتهتیتهای شاخهای و ستونی در محیطهای کاملا آرام رشد کردهاند، در حالی که سایر فرمها با شکل صفحهای و گنبدی، خود را با محیطهای پر انرژیتر، سازش دادهاند. بررسی و تفسیر این نوع رشد در شتهتیتها همزمان با مطالعه رخسارهها در پلاتفرم سازند اسفندیار درک بهتری از محیط دیرینه فراهم نموده است، از نظر زمانی پیدایش و گسترش این گروه از اسفنجها با اسکلت شتهتیتی در سازند اسفندیاردر محدوده زمانی کیمیریجین پیشین در بخشی از تتیس مرکزی (بلوک طبس) قابل توجه میباشد، اگر چه این گروه در کربونیفر بالایی- پرمین، تریاس میانی تا کرتاسه در سراسر تتیس گسترش داشتهاند.
اسفنج های شتهتیتی
نحوه رشد
سازند اسفندیار
پالئواکولوژی
2021
11
22
152
163
https://psj.basu.ac.ir/article_3964_a300bd31133fa70852f60aa5b8fb54f7.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
استفاده از تخلخل سهگانه حاصل از نمودارهای تصویرگر و چاهپیمایی در تعیین واحدهای جریانی یکی از مخازن جنوب باختر ایران
رضا
موسوی هاشمی
بهمن
سلیمانی
فاطمه
صابری
پوریا
آسوده
مخازن آسماری- جهرم یکی از اصلیترین مخازن شکسته جنوبباختری ایران و دنیا میباشند که امروزه بررسی نقش این شکستگیها در افزایش تراوایی و حرکت هیدروکربن در طول این مخازن از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مطالعه نمودارهای پتروفیزیک (NPHI، RHOB، DT، GR) و تصویرگر (FMI) در نرمافزارهای GEOLOG 7.0 و CIFLOG بررسی شدند که با محاسبه مقادیر تخلخل شکستگی و حفرهای و تطابق آن با لاگ انحراف سرعت و پارامترهای شکستگی (VAH,VDC) نشان داده شد که مقدار تخلخل شکستگی با لاگ دهانهی شکستگی (VAH) رابطهی مستقیم دارد و در مناطقی که مقدار لاگ انحراف سرعت منفی و پایین باشد پارامترهای شکستگی بخصوص نمودار VAH، پیکهای بالایی را نشان میدهند. همچنین نوع تخلخل غالب موجود در مخزن بر اساس لاگ انحراف سرعت، تخلخل زمینه (اولیه) است که در بعضی فاصلهها تخلخل شکستگی و حفرهای هم در مخزن دیده میشود. در آخر بر اساس شواهد غیرمستقیم (هرزروی گلحفاری)، نوع تخلخل (زمینه، شکستگی و حفرهای)، مقدار تخلخل و کیفیت اشباع نفت در چاه مورد نظر 18 واحد جریانی تشخیص داده شد که بر همین اساس به تعیین واحدهای جریانی با کیفیت مخزنی مناسب پرداخته شد. در سازند آسماری چاه مورد مطالعه در بازه عمقی 2225 تا 2250 بیشترین تراکم شکستگی مشاهده میشود که بر این اساس میتوان واحد جریانی شماره 4 را به عنوان منطقه با بیشترین تراوایی نسبی برای این سازند معرفی کرد، همچنین بیشترین میزان تراکم شکستگیها در سازند جهرم بین بازهی عمقی 2475 تا 2569 قرار دارد که میتوان بیان کرد واحد جریانی شماره 16، بیشترین تراوایی نسبی را در سازند جهرم فراهم کرده است.
میدان نفتی نرگسی
تخلخل و تراوایی
نمودار تصویرگر(FMI)
واحد جریانی مخازن نفتی
2021
11
22
164
185
https://psj.basu.ac.ir/article_4025_bf2683a801c145eec671fb7b52002cf1.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
ارزیابی ویژگیهای مخزنی سازند سروک در میدان نفتی یادآوران بر اساس دادههای پتروگرافی و پتروفیزیکی
رضا
میرزایی محمودآبادی
میدان یادآوران یکی از میادین نفتی ایران است که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری باختر اهواز در نقطه صفر مرزی با عراق و در مجاورت تالاب هورالهویزه قرار گرفته و با میدان مجنون عراق، در مخزن نفتی مشترک است. مهمترین مخزن این میدان، سازند سروک (آلبین بالایی-تورونین) به همراه سازند ایلام از گروه بنگستان دومین مخزن نفتی مهم حوضه زاگرس را پس از سازند آهکی آسماری تشکیل میدهند. بهمنظور ارزیابی ویژگیهای مخزنی سازند سروک بر اساس دادههای پتروفیزیکی و پتروگرافیکی در میدان نفتی یادآوران تعداد ۱ حلقه چاه انتخاب و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. بر اساس بررسی کراس پلاتهای انتخابی سنگشناسی غالب سازند سروک با ضخامت ۶۴۰ متر در چاه مورد مطالعه سنگآهک تعیین شد. بر اساس مطالعه ۵۰۰ برشنازک تهیه شده از خردههای حفاری و مغزهها تعداد ۱۰ ریزرخساره کربناته شناسایی گردید که در یک رمپ کربناته همشیب رسوبگذاری شدهاند. فرایندهای دیاژنزی عمده که بر روی سازند سروک تأثیرگذار بودهاند شامل نوشکلی، زیستآشفتگی، میکرایتی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، سیمانی شدن، فشردگی، پیریتی شدن، هماتیتی شدن و شکستگی هستند. انواع اصلی تخلخلهای شناسایی شده در سازند سروک به ترتیب شامل تخلخل حفرهای، دروندانهای، بیندانهای، قالبی و شکستگیهای میکروسکوپی است که درصد تخلخل حفرهای از سایر تخلخلهای شناسایی شده بیشتر است. مجموع مطالعات پتروگرافیکی و پتروفیزیکی نشان داد که میتوان مخزن سروک را در ناحیه مورد مطالعه به تعداد ۵ زون مخزنی اصلی و ۴ زیر زون مخزنی فرعی (در مجموع ۹) زون مخزنی تفکیک کرد که در میان زونهای مخزنی معرفی شده تنها زونهای اصلی ۲، زیر زون فرعی ۴-1، ۴-3 و تا حدی زیر زون فرعی ۵-2 کیفیت مخزنی مناسبی را دارا هستند. همچنین مطالعات پتروفیزیکی نشان داد که مجموعاً در کل ستبرا سازند مقادیر حجم شیل پایین (کمتر از ۵ درصد) است. نتایج محاسبات تخلخل کل نشان میدهد که زون ۲ بیشترین میانگین تخلخل مفید (۷/۷%) و زون ۴ با میانگین تخلخل مفید (۳/۷%) در رتبه بعدی قرار دارد. بیشترین میانگین اشباع آب محاسبه شده ۹۰ درصد و مربوط به زون ۵ و کمترین میانگین اشباع آب نیز مربوط به زونهای ۲ و ۴ به ترتیب معادل %۴۱ و %۴۷ است. با توجه به میانگین پارامترهای مخزنی محاسبه شده در چاه مورد مطالعه زونهای اصلی ۲ و ۴ به دلیل نسبت زون خالص به ناخالص (۵۷۶/۰) بالاتر، میانگین تخلخل بالاتر، میانگین اشباع آب کمتر و حجم شیل پایینتر پتانسیل مخزنی مطلوبتری نسبت به بخشهای دیگر سازند سروک دارد.
میدان نفتی یادآوران
خواص مخزنی
پتروفیزیک
سازند سروک
2021
11
22
186
210
https://psj.basu.ac.ir/article_4051_189b37e554aa7cea199768ab13ca938d.pdf
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
رسوب شناسی
2322-147X
2322-147X
1400
9
18
مطالعه چینه نگاری سنگی و زیستی سازند گورپی در یکی از چاه های میدان نفتی مارون، جنوب باختر ایران (زاگرس)
سعیده
سنماری
فرح
جلیلی
مرضیه
نطقی مقدم
به منظور انجام مطالعات چینهنگاری برروی سازند گورپی، رسوبات این سازند در چاهی در میدان نفتی مارون واقع در جنوب باختر ایران بر اساس نانوفسیلهای آهکی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه سازند گورپی از 10 واحد سنگی متشکل از مارن، مارن آهکی، سنگ آهک و سنگآهک شیلی تشکیل شده است. مطالعه چینهنگاری زیستی بر مبنای نانوفسیلهای آهکی منجر به تشخیص 22 جنس و 43 گونه شد. براساس گونههای شاخص شناسایی شده، زیستزونهایCalculites obscurus Zone (CC17), Aspidolithus parcus Zone (CC18), Calculites ovalis Zone (CC19), Ceratolithoides aculeus Zone (CC20), Quadrum sissinghii Zone (CC21), Quadrum trifidum Zone (CC22), Tranolithus phacelosus Zone (CC23), Reinhardtites levis Zone (CC24), Arkhangelsiella cymbiformis Zone (CC25), Nephrolithus frequens Zone (CC26) تشخیص داده شد که معادل با زونهای C20c, dTP – UC13 از زونبندی بارنت است. بر اساس زیستزونهای به دست آمده، برای نهشتههای سازند گورپی در چاه مورد مطالعه بازه زمانی سانتونین پسین/کامپانین پیشین تا اواخر ماستریشتین پسین پیشنهاد میشود. مطالعه چینهنگاری بیانگر آن است که رسوبگذاری سازند گورپی در سانتونین پسین زیاد بوده و بدنبال آن رسوبگذاری سازند گورپی تا ماستریشتین پسین ادامه داشته، طوری که آخرین رویداد زیستی مربوط به سازند گورپی ظهور Micula prinsii است. سپس در اواخر ماستریشتین پسین، رسوبگذاری این سازند در این میدان نفتی به اتمام رسید که بدنبال آن سازند پابده با ناپیوستگی بر روی سازند گورپی نهشته شده است.
چینه نگاری
زون زیستی
سازند گورپی
میدان نفتی مارون
نانوفسیل آهکی
2021
11
22
211
224
https://psj.basu.ac.ir/article_3919_f22f949729b91e2aa1cf36943c9105d5.pdf