ارزیابی خصوصیات ژئوشیمیایی مواد آلی سازند گرو (کرتاسه پیشین) در جنوب لرستان

یوسفی, مرتضی; نظری بدیع, امیر

ارزیابی خصوصیات ژئوشیمیایی مواد آلی سازند گرو (کرتاسه پیشین) در جنوب لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری چینه شناسی و فسیل شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

² کارشناس ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب

چکیده

سازند گرو در ناحیه تنگهفت لرستان، 703 متر ضخامت دارد. مرز زیرین آن سازند تبخیری گوتنیا قرار دارد و مرز بالایی آن با سازند سروک پیوسته است و عمدتاً از تناوب سنگآهک، آهک شیلی، شیل و مارن تشکیل شده است. در این پژوهش، از شیلها و آهکهای شیلی این واحد سنگی به روش سیستماتیک نمونهبرداری شد. نتایج حاصل از پیرولیز نمونهها در نمودارهای ژئوشیمیایی ترسیم و نتایج زیر حاصل شد: در نمونههای مورد مطالعه، هیدروکربن موجود از نوع درون سازندی است. 60 درصد کروژن موجود از نوع III و 40 درصد نوع II میباشد که به ترتیب توانایی گاززایی و نفتزایی را دارند. مقادیر کربن آلی کل در محدوده مناسب تا خیلی خوب و مقادیر S₂ پایین است و با توجه به ضخامت زیاد طبقات شیلی، توانایی تولید مقادیر قابلتوجهی هیدروکربن را دارد. همچنین بررسی اسلایدهای پالینولوژیکی منجر به شناسایی 4 پالینوفاسیس شد. 75 درصد نمونهها در محدوده پالینوفاسیسهای I و II (کروژن نوع III و هیدروکربن احتمالی گاز) و 25 درصد در محدوده پالینوفاسیسهای VI و IX (عمدتاً کروژن نوع II و هیدروکربن احتمالی نفت) قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Characterizations of organic matter in the Garau Formation (Early Cretaceous), in the South of Lorestan

نویسندگان [English]

M. Yousefi ¹
A. Nazari badie ²

چکیده [English]

The Garau Formation in Tang-e-Haft area of Lorestan province has a thickness of 703m. The lower boundary is with Gotnia evaporite Formation and its upper boundary is continuous with Sarvak Formation and it is mainly consist of alternation of limestone, shaly limestone, shale and marl. In this research, the shale and shaly limestone of this rock unit were sampled in a systematic method. The results of pyrolysis of the samples were drawn in geochemical diagrams and the following results were obtained: In the studied samples, the existing hydrocarbons are indigenous. 60 percent of available kerogen is from type III and 40 percent type II, which are able to produce gas and oil. Amount of Total Organic Carbon (TOC) is in the range of fair to very good and S₂ values are low and according to high thickness of the shale layers, it has high ability to produce significant amounts of hydrocarbons. Also, the consideration to palynological slides identified 4 palynofacies. 75 percent of samples were placed within the range of palynofacies I and II (kerogen type III and probable hydrocarbon of gas) and 25 percent were placed within the range of palynofacies VI and IX (mostly type II kerogen and probable hydrocarbon of oil).

کلیدواژه‌ها [English]

Garau Formation
Rock Eval pyrolysis
Hydrocarbon
Kerogen

مراجع

منابع

[1] اختری، م و قویدل سیوکی، م (1385) بررسی پتانسیل هیدروکربوری سازند گرو به عنوان سنگ منشأ نفت خام بر اساس ترمال مچوریتی پالینومرفها، دهمین همایش انجمن زمینشناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، صفحات 172-165.

[2] اسدی مهماندوستی، الف. علیزاده، ب و آدابی، م. ح (1390) ارزیابی ژئوشیمیایی سنگهای منشا و نفت خام میدان نفتی مارون با استفاده از دستگاه پیرولیز راک ایول و کروماتوگرافی گازی، فصلنامه علوم زمین، سـازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، سال بیست و یکم، شماره 82، صفحات 38-31.

[3] اشکان، س. ع. م (1383) اصول مطالعات ژئوشیمیایی سنگهای منشا هیدروکربوری و نفتها، با نگرش ویژه به حوضه رسوبی زاگرس. روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، 355 صفحه.

[4] تولایی، م. افتخاری، ن و کسایی، م (1386) مطالعه و ارزیابی سازند گرو در مقطع کوه سفید مرز لرستان- کرمانشاه از نظر سنگ منشا، مجله پژوهش نفت، سال هفدهم، شماره 2-56، صفحات 129-121.

[5] حسینپور، م (1386) بررسی میکروفاسیس و محیط رسوبی سازند گرو در کبیر کوه در برش نمونه و تنگ باولک، جنوب غرب ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه زمینشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، 152 صفحه.

[6] جمالیان، م، آدابی، م. ح، موسوی، م. ر و صادقی، ع (1390) ژئوشیمی و پتروگرافی سازند گرو (نئوکومین- آپسین) در برش نمونه (کبیرکوه، استان ایلام)، فصلنامه پژوهشهای چینهنگاری و رسوبشناسی، سال بیست و هفتم، شماره دوم، صفحات: 26-1.

[7] دانشگر، ی (1390) پالینوفاسیس، محیط رسوبی و ارزیابی پتانسیل هیدروکربورزائی سازند گرو در چاه هلیلان در لرستان، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده زمینشناسی دانشگاه تهران، 88 صفحه.

[8] قویدل سیوکی، م (1389) پالینولوژی و کاربرد آن در زمینشناسی، پرکامبرین (پروتروزوئیک)، پالئوزوئیک و مزوزوئیک، با تاکید بر نمونههای فسیل از ایران، انتشارات تکرنگ، 496 صفحه.

[9] عظامپناه، ی، صادقی، ع، آدابی، م. ح و جمالی، الف. م (1391) بایوستراتیگرافی سازند گرو در برش تحت الارضی چاه نفـت، جـنوب کرمانشاه، فصلنامه پـژوهـشهای چینهنگاری و رسوبشناسی، سال بیست و هشتم، شماره دوم، صفحات 82-69.

[10] کسائی، م. انگجی، م (1377) ارزیابی توان نفت و گاز سازند گرو در چاه هفتگل61، پژوهشگاه صنعت نفت ،121 ص.

[11] لطفییار، الف. چهرازی، ع. کمالی، م. ر. ثابتی، ن (1393) بررسی شیلهای سازند گرو در منطقه لرستان به عنـوان منابـع نامـتعارف هیــدروکربنی، مجـله زمینشناسی نفت ایران، سال سوم، بهار و تابستان 93، صفحات 101-85.

[12] مطیعی، ه. (1372) چینهشناسی زاگرس، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 536 صفحه.

[13] Behar, F. Beaumont, V. and Pentea do, B (2001) Rock-Eval 6 Technology: Performances and Developments, Oil & Gas Science and Technology - Rev. IFB, v. 56, p.111-134.

[14] Dayal, A. M (2013) Unconventional Shale Gas as future source of energy, 3^rd Petrocoal Congress, ppt. Copyright@2013 petroleum industry press. Published by Elsevier Inc.

[15] Dean, W. E. Arthur, M. A. and Claypool, G. E (1986) Depletion of ¹³C in Cretaceous marine organic matter: Source, diagenetic, or enviromental signal: Marine Geology, v.70, p. 119-154.

[16] Espitalie J. Madec, M. Tissot, B. Menning, J. J. Leplate, P (1977) Source rock characterization on method for petroleum exploration, proceeding of the 9th Annual Offshore Technology Conference. Houston 439 - 444.

[17] Espitalie, J., Deroo, G. and Marquis, F (1985) La pyrolyse Rock-Eval et ses applications Rev. Inst. Franç. du Pétr., Part I, 40: 563-578, Part II, 40: 755-784, Part III, 41: 73 89.

[18] Hosseini, S. A, and Bahrami, S. H (2005) Micropaleontological studies on the surface samples of stratigraohic columns of Kabir_Kuh , Tang_e_Haft, Khorram Abad (North West) and Khorram Abad (South East). Paleontological report No. 642. (NIOC).

[19] Huang, B. Xiao, X. Zhang, M (2003) Geochemistry, grouping and origins of crude oils in the western Pearl River Mouth Basin, Offshore South China Sea: Journal of Organic Geochemistry, v. 34, p. 993-1008.

[20] Hunt, J. M (1996) Petroleum geochemistry and geology, 2nd edition. W. H. Freeman and Company. 743 p.

[21] Mukhopadhyay P. K. and Dow G. W (1994) Vitrinite reflectance as maturity parameter of petrographic and molecular characterization and its application to basin modeling, American Chemical Society Washington DC. 120 pp.

[22] Okada, H. and Mateer, N. J (2000) Cretaceous Enviroments of Asia, 1st edition, Elsevier, 269 pp.

[23] Jackson, K. S. Hawkins, P. J. and Bennett, A. J. R (1985) Regional facies and geochemical evolution of the southern Denison Trough: APEA Journal, 20: 143-158.

[24] James, G. A, and Wynd, J. G (1965) Stratigraphic nomenclature of the Iranian oil Consortium Agreement area, Bulletin of the American Association of the Petroleum Geologists, 49 (12): 2184-2210.

[25] Jones, R. W (1987) Organic Facies. In: J. Brooks and D. Welte (Eds.) Advances in Petroleum Geochemistry: Vol. 2. Academic Press. London. P 1-90.

[26] Justwan, H. and Dalh, B (2005) Quantitive Hydrocarbon Potential Mapping and Organofacies Study in the Greater Balder Area, Norwegian North Sea. In: Dore, T. and Vining, B. (eds.), Petroleum Geology: North West Europe and Global Perspectives-Proceeding of 6th Petroleum Geology Conference, Geological Society, London, 1317- 1329.

[27] Pairaudeau, J. G (1976) Subsurface correlation and reservoir appraisal of the Bangestan Group and Garau Formation in Lurestan: Oil Service Company of Iran, Geological and Exploration Division, Report 1245, 45 p.

[28] Peters, K. E. and Cassa M. R (1994) Applied source rock geochemistry, in: Magoon, L, B, Dow, W, G. (eds), The petroleum system from source to trap. AAPG memoir 60: 93-120.

[29] Peters, K. E (1986) Guidlines for evaluating petroleum source rocks using programmed pyrolysis, AAPG Bulletin 70: 318-329.

[30] Rick C. T and Claxton, B. L (2000) Multidisciplinary thermal maturity studies using vitrinite reflectance microthermometry A new calibration of old techniques, AAPG Bulletin, Vol. 84, No. 10, pp. 1647-1665.

[31] Shekarifard, A. Baudin, F. Schnyder, J and Seyed-Emami, K (2009) Characterization of organic matter in the fine-grained siliciclastic sediments of the Shemshak Group (Upper Triassic_Middle Jurassic) in the Alborz Range, Northern Iran. Geological Society, London, Special Publications, v. 312; p. 161-174.

[32] Tyson, R. V (1987) The genesis and palynofacies characteristics of marine petroleum source rocks. In: Brooks, J., Fleet, A.J. (eds.), Marine Petroleum Source Rocks, Geological Society Special Publication 26,: 47- 67.

[33] Tyson, R. V (1993) Palynofacies analysis. In: Jenkins D.G. (ed.) Applied Micropaleontology: 153-191.