ریز‌زیست‌چینه‌نگاری، ریزرخساره و محیط رسوبی سازند جهرم در شمال‌غرب شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697- 19395، تهران، ایران

چکیده

سازند جهرم در برش مورد مطالعه با ضخامت 192 متر، توالی کربناته‌ای است که به‌طور ناگهانی بر روی سازند پابده و به‌طور تدریجی در زیر سازند آسماری قرار دارد. در این پژوهش این سازند از نظر زیست­چینه‌نگاری، رخساره‌های زیستی و محیط رسوبی مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مطالعات زیست­چینه‌ای تعداد 19 جنس و 27 گونه از روزن‌داران بنتیک شناسایی شد که در 2 تجمع فسیلی قرار دارند. بایوزون شماره 1 (Nummulites – Alveolina assemblage subzone) دارای سن ائوسن میانی و بایوزون شماره 2 (Nummulites fabiani taxon range zone) دارای سن ائوسن پسین می‌باشد. با توجه به بایوزون‌های تشخیص داده‌ شده، سن سازند جهرم در برش مورد مطالعه ائوسن میانی – ائوسن پسین می‌باشد. مطالعات انجام ‌شده منجر به شناسایی 8 ریزرخساره‌ی متعلق به زیرمحیط لاگون، شول و دریای باز شده است. فقدان نهشته‌های توربیدایتی و رخساره‌های ریفی حاکی از ته‌نشست رسوبات سازند جهرم در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال (شامل رمپ داخلی، میانی و بیرونی) است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Microbiostratigraphy, facies and sedimentary environment of the Jahrum Formation, northwest of Shiraz

نویسندگان [English]

  • M. Parvaneh Nejad Shirazi
  • S. Balood
چکیده [English]

The Jahrum Formation with 192 m thickness at the studied area consists of carbonate sequence which overlies Pabdeh Formation sharply and underlies the Asmari Formation gradually. The aim of this paper is to describe the microbiostratigraphy, biological facies and sedimentary environment interpretation of Jahrum Formation at the section studied. Based on biostratigraphic studies 19 genera and 27 species of benthic foraminifera were identified which are located in two assemblage zones. Biozone no. 1 (Nummulites – Alveolina assemblage subzone) belonging to the Middle Eocene age and biozone no. 2 (Nummulites fabiani taxon range zone) belong to the Late Eocene age. According to the diagnosed biozones, the age of Jahrum Formation at the studied section is Middle Eocene - Late Eocene. Studies led to the identification of eight biofacies of lagoon, shoal and open sea. The absence of turbidite deposits and reef facies indicate sediments deposition of Jahrum Formation has occurred in a carbonate platform of hemoclinal ramp type (including inner, middle and outer ramp).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jahrum Formation
  • microbiostratigraphy
  • Benthic foraminifera
  • Eocene
  • Shiraz
منابع
[1]   بامداد، ا (1391) میکروبایواستراتیگرافی سازند جهرم در برش چینه‌شناسی لپویی در شمال شیراز: پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام‌نور شیراز، 105 صفحه.
[2]   ترانه، پ (1380) مطالعه بیواستراتیگرافی و میکروفاسیس رسوبات ائوسن (سازند جهرم) در شمال غرب ناحیه بلداجی: پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان، 107صفحه.
[3]   خسروتهرانی، خ.، افقه، م.، احمدی، و (1384) مطالعه میکروبیواستراتیگرافی و میکروفاسیس سازند جهرم در شمال و جنوب­شرق شیراز، فصلنامه زمین‌شناسی کاربردی، دانشگاه آزاد زاهدان، شماره 1، صفحه 12-1.
[4]   خسروتهرانی، خ.، افقه، م.، احمدی، و (1386) زون‌بندی زیستی و دیرینه بوم‌شناسی روزن‌داران کف‌زی پالئوسن پسین تا میوسن پیشین در شمال و جنوب خاوری شیراز، فصلنامه علوم زمین، جلد63، صفحه 50-59.
[5]   خطیبی‌مهر، م.، معلمی، ع (1388) مقایسه‌ی تاریخچه‌ی رسوب‌گذاری سازندهای جهرم (زاگرس) و زیارت (البرز) بر مبنای فرامینیفرهای بنتیک: فصلنامه زمین‌شناسی ایران، سال سوم، شماره نهم، صفحه 102-87.
[6]   شرکت ملی نفت ایران- بخش اکتشافات و زمین‌شناسی (1358) نقشه زمین‌شناسی اردکان ، 1:100000، شماره: 20842.
[7]   کلانتری، ا (1371) سنگ­چینه‌ای و رخساره‌ای میکروسکپی زاگرس: انتشارات شرکت ملی نفت ایران، صفحه 421.
[8]   ملکی، م (1388) ریززیست چینه‌نگاری و بوم‌شناسی دیرینه سازند جهرم در خاور شیراز: پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام‌نور شیراز، 76 صفحه.
[9]   میرزایی‌محمودآبادی، ر.، افقه، م (1388) محیط‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازندهای ساچون و جهرم در منطقه‌ی شیراز، فصلنامه زمین‌شناسی کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان، سال 5، شماره‌ی 1، صفحه 75-59.
[10]    نورمحمدی، ز (1386) مطالعه‌ی بیواستراتیگرافی و میکروفاسیس رسوبات ائوسن (سازند جهرم) در جنوب شرق شیراز در ناحیه‌ی تنگ‌آب: پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان، 116 صفحه.
[11]    نورمحمدی، ز.، وزیری‌مقدم، ح.، طاهری، ع.، رحمانی، ع (1389) چینه‌نگاری و رخساره‌های زیستی سازند جهرم در برش تیپ جنوب شرق شیراز، مجله‌ی علوم دانشگاه شهید چمران، صفحه 61-77.
[12]   Adabi, M., Zohdi, A., Ghabeishavi, A., and Amiri-Bakhtiyar, H (2008) Applications of Nummulitids and other larger benthic foraminifera in depositional environment and sequence stratigraphy: an example from the Eocene deposits in Zagros Basin, SW Iran: Facies, v. 54, p. 499-512.
[13]   Beavington- Penney, S. J. and Racey, A (2004) Ecology of extant Nummulitids and other larger benthic foraminifera, applications in Palaeoenvironmental analysis. Earth sciencies, v. 67, p. 219-265.
[14]   Carozi, A. V (1989) Carbonate rock depositional model: Pentice Hall Newjersy, p. 604.
[15]   Corda, L. and Brandano, M (2003) Aphotic zone carbonate production on a Miocene ramp, central Apennines, Italy. SedimentaryGeology, v. 161, p. 55-70.
[16]   Cosovic, V., Drobne, K., and Moro, A (2004) Paleoevironmental model for Eocene foraminiferal limestone of the Adriatic carbonate platform (Istrian Peninsula). Facies, v. 50, p. 61-75.
[17]   Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W. E. (Ed.): Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists, v. 1, p. 108-121.
[18]   Flügel, E (2004) Microfacies analysis of limestones. Translated by K. Christenson. Springer-verlag, Berlin, 976p.
[19]   Flügel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks, analysis, interpretation and application, Springer, Berlin- Heidelberg, New York, 984 p.
[20]   Geel, T (2000) Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: emprical models based on microfacies analysis of palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, palaeoclimatology, palaeocology, v. 155, p. 211-238.
[21]   Hallock, P (1985) Why are larger Foraminifera large?. Paleobiology, v. 11, p. 195-208.
[22]   Heckel, P. H (1972) Recognition of ancient shallow marine environment, in: Recognition of Ancient Sedimentary Environments, In: (Rigby, J.K., Hamblin, W.K. Eds.). Economic Paleontologists Mineralogists Special Punlication, v. 16, p. 226-286.
[23]   Hohenegger, J., Yordanova, E. and Tatzreiter Y (1999) Habitats of larger foraminifera on the upper reef slope of Sesko Island, Okinawa. Marine Micropaleontology, v. 36, p. 109-168.
[24]   Hottinger, L (1997) Shallow benethic foraminiferal assembelages as signals for depth of their deposition and their limitations.Bulletin de la Société Géologique de France, v. 168, p. 491-505.
[25]   Jalali, M. R (1987) Stratigraphy of Zagros Basin: National Iranian Oil Company, Expl. And Prod. Div. Report, no.1249 and 1072.
[26]   James, G. A., and Wynd., J. G (1965) Stratigraphic nomenclature of the Iranian Oil consortium agreement Area. American Association of Petroleum Geologists, v. 49, p. 2182-2245.
[27]   Lasemi, Y (1979) Carbonate Microfacies and depositional environment of the Kinkoid Formation (Upper Mississipian ) of the Illinios basin: PHD. Thesis., University of Illinios, U.S.A., 139p.
[28]   Lobelich, A. R., and Tappan, H (1998) Foraminiferal genera and their classification: Van Norstrand Rienhold company, New York, p. 970.
[29]   Mojab, F (1974) Middle Eocene Assilinid foraminifera from Iran. Aspect of Micropaleontology, v. 26, p. 80-109
[30]   Nafarieh, E., Vaziri-Moghaddam, H. Taheri, A. and Ghabeishavi, A (2012) Biofacies and Palaeoecology of the Jahrum Formation in Lar Area, Zagros Basin, (SW Iran). Iranian Journal of Science and Technology, A1, p. 51-60.
[31]   Nebelsick, J. H., Rasser, M. W. and Bassi, D (2005) Facies dynamics in Eocene to Oligocene circumalpine carbonates. Facies, v. 51, p. 197-216.
[32]   Pedley, M (1998) A review of sediment distributions and processes in Oligo– Miocene ramps of southern Italy and Malta (Mediterranean divide), Geological Socity Yocity special publication, 149, Carbonate Ramps p. 164-166.
[33]   Pomar, L (2001a) Types of carbonate platforms, a genetic approach. Basin Research, v. 13, p. 313-334.
[34]   Rahaghi, A (1980) Tertiary faual assemblage of Qum– Kashan, Sabzawar and Jahrum areas: National Iranian Oil Company. geological laboratories publication, v. 8, 94p.
[35]   Rasser, M. W., Scheibner, C. and Mutti, M (2005) A palaeoenvironmental standard section for early Ilerrdian tropical carbonate factories”, (Corbieres, France, Pyrenees, Spain). Facies, v. 51, p. 217-232.
[36]   Renema, W (2006) Larger benthic foraminifera from the deep photic zone of a mixed siliciclastic carbonate shelf off East Kalimantan, Indonesia. Marine Micropaleontology, v. 58, p. 73-82.
[37]   Romero, J., Caus, E., and Rosell, J (2002) A model for the palaeoenvironmental distribution of larger foraminifera based on late Middle Eocene deposits on the margin of the South Pyrenean basin (NE Spain). Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, v. 179, p. 43-56.
[38]   Seyrafian, A (1998). Petrofacies analysis and depositional environment of the Jahrum Formation (Eocene), South-Southwest of Burujen, Iran. Carbonates and Evaporites, v. 13, p. 91-99.
[39]   Schmiedl, G., Scherbacher, M., Bruch A. A., Jelen, B., Nebelsick, J. H., Hemleben, C., Mosbrugger, V. and Rifelj, H (2002) Paleoenvironmental evolution of the Paratethys in Slovenian Basin during the Late Paleogene. Geology Rundsch, v. 91, p. 123-132.
[40]   Taheri, A., Vaziri-Moghaddam, H., and Seyrafian, A (2008) Relationships between foraminiferal assemblages and depositional sequences in Jahrum Formation, Ardal area (Zagros Basin, SW Iran). Historical Biology, v. 20, p. 191-201.
[41]   Vaziri-Moghaddam, H., Seyrafian, A., and Taraneh, P (2002) Biofacies and sequence stratigraphy of the Eocene succession, at Hamzeh-Ali area, north-central Zagros, Iran. Carbonates and Evaporites, v. 17, p. 60-67.
[42]   Wilson, J. L (1986) Tectonic control of carbonate platforms. In: Carbonate Depositional Environments, pt. 2 (eds Warme, J.E. and Shanley, K. W.) Colorado School Mines Quarterly, v. 80, p. 9-29.
[43]   Wynd, J. G (1965) Biofacies of the Iranian oil consortium agreement area: IOOC Report, no. 1082, 40 Plates, 80 p., unpublished.