محیط رسوبی، دیاژنز و چینه‌نگاری سکانسی سازند فهلیان در چاه B میدان نفتی کیلورکریم

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

2 دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

سازند کربناته فهلیان (به سن نئوکومین) یکی از مخازن مهم گروه خامی در جنوب­باختری ایران است. در این پژوهش، توالی رسوبی سازند فهلیان در میدان کیلورکریم، واقع در دزفول جنوبی، با ستبرای 520 متر به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی، فرآیندهای دیاژنزی و چینه‌نگاری سکانسی مورد مطالعه قرار گرفته است. با بررسی برش‌های نازک میکروسکوپی (۴۹۰ عدد)، ۱۱ ریزرخساره متعلق به کمربند رخساره­ای شناسایی گردید که، با توجه به اختصاصات شناخته‌شده از محیط‌های رسوبی شاخص، همه آن­ها در محیط رمپ کربناته هم‌شیب بر جای گذاشته شده­اند. برتری رخساره­‌ای (از دید فراوانی) در این برش با زیرمحیط رمپ درونی و به‌ویژه کولاب بوده و بنابراین می‌توان دریافت که این ناحیه در زمان نهشت سازند فهلیان، بخش‌های کم‌عمق و حاشیه‌ای حوضه رسوبی زاگرس را تشکیل می‌داده است. بر پایه مطالعات سنگ‌نگاری، مهم‌ترین فرآیندهای دیاژنزی که کربنات‌های این سازند را تحت تأثیر قرار داده‌اند، میکریتی‌شدن، نوریختی، سیمانی‌شدن، انحلال، فشردگی، دولومیتی‌شدن، شکستگی و پیریتی‌شدن بوده‌اند. بررسی‌های چینه‌نگاری سکانسی منجر به شناسایی سه سکانس رسوبی رده سوم دربرگیرنده دسته‌های رسوبی پیشرونده و تراز بالا برای سازند فهلیان گردید. مرز زیرین سکانس نخست، از نوع اول و سایر مرزهای سکانسی از نوع دوم می­باشند. با توجه به عدم گسترش فرآیندهای دیاژنزی مؤثر در کیفیت مخزنی و حجم زیاد گل آهکی متأثر از محیط رسوبی، کیفیت مخزنی سازند فهلیان در میدان کیلورکریم پایین بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sedimentary Environment, Diagenesis and Sequence Stratigraphy of the Fahliyan Formation in Kilur Karim Oil Field (well# B)

نویسندگان [English]

  • Leila Azad Shahraki 1
  • Hossain RahimpourـBonab 2
  • mohsen Ranjbaran 2
1 Department of Geology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
2 Professor, School of Geology, College of Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Fahliyan carbonate formation (Neocomian in age) is one of the major reservoirs of the Khami Group in the southwest of Iran. In this study, the sedimentary succession of the Fahliyan Formation in Kilur Karim Oil Field well#B (520m thick), situated in the Dezful Embayment, was investigated for microfacies, paleoenvironmental, diagenetic and sequence stratigraphic analyses. Based on thin section studies (some 490 samples), 11 microfacies and 5 facies associations were identified. According to the characteristics of typical sedimentary environments, these facies were deposited in a homoclinal carbonate ramp. Due to the dominance of the inner ramp (especially lagoonal) facies in the studied subsurface section, it is deduced that this area, in Neocomian, has been located in the marginal shallow parts of the Zagros Basin. Petrographic studies showed that the main diagenetic features of the Fahliyan carbonates were micritization, neomorphism, cementation, dissolution, compaction, dolomitization, fracturing, and pyritization. Sequence stratigraphic investigations led to recognition of three third order depositional sequences (comprising transgressive and highstand systems tracts) in the Fahliyan Formation. The lower boundary of the first sequence is type-1 and the other sequence boundaries are type-2. Lack of reservoir quality effective diagenetic processes and high amount of lime mudstone facies in the well succession have caused a low reservoir quality for the Fahliyan Formation in Kilur Karim Oil Field well#B.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Fahliyan Formation
  • Kilur Karim Oil Field
  • Sedimantary Environment
  • Diagenesis
  • Sequence Stratigraphy

مراجع

پیریایی، ع.، فیضی، ا.، جمالی، ا. م (1383) چینه­نگاری سکانسی نهشته­های خامی بالایی (کرتاسه زیرین) در قسمتی از ناحیه دزفول جنوبی و جنوب­شرق زون ایذه، گزارش داخلی شرکت ملی نفت ایران، شماره 2047، 72 ص.
کاوسی، م. ع.، جمالی، ا. م.، مبشری، ع.، نظریان، م (1388) چینه­نگاری سکانسی نهشته­های کرتاسه زیرین (خامی بالایی) در باختر و خاور گسل کازرون (تاقدیس­های شوروم، دودرو، هفت­چشمه، مختار، کوزه کوه و فهلیان)، گزارش داخلی شرکت ملی نفت ایران، شماره 2223، 127 ص.
مطیعی، ه (1372) زمین‌شناسی ایران، چینه‌شناسی زاگرس، انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، 583 ص.
مقصودی، م.، شرکتی، ش (1380) نقشه راهنمای ساختاری زاگرس، گزارش داخلی شرکت ملی نفت ایران، منتشر نشده.
Bacelle, L., Bosellini, A (1965) Diagrammi per la stima visiva della composizione percentuale nelle rocce sedimentarie, Scienze Geologiche Paleontologiche, 1: 59-62.
Bachmann, M., Hirsch, F (2006) Lower Cretaceous carbonate platform of the eastern Levant (Galilee and the Golan Heights): stratigraphy and second-order sea-level change, Journal of Cretaceous Research, 27: 487-512.
Bathurst, R. G. C (1975) Carbonate Sediments and their Diagenesis, Developments in Sedimentology Abyat, A., Baghbani, D., Afghah, M., Kohansal Ghadimvand, N., Feghi, A (2012) Microbiostratigraphy and Lithostratigraphy of Fahliyan and Gadvan Formations in Kuh-e-Surmeh (Zagros Basin, Southwest Iran), Journal of Advances in Environmental Biology, 6(12): 3078-3086.
Adabi, M. H (2009) Multistage dolomitization of upper Jurassic Mozduran formation, Kopet-Dagh Basin, N.E. Iran, Journal of Carbonates and Evaporites, 24: 16-32.
Adabi, M. H., Salehi, M. A., Ghabeishavi, A (2010) Depositional environment, sequence stratigraphy and geochemistry of Lower Cretaceous carbonates (Fahliyan Formation), south-west Iran, Journal of Asian Earth Sciences, 39: 148–160.
Adachi, N., Ezaki, Y., Liu, J (2004) The origins of peloids immediately after the end-Permian extinction, Guizhou Province, South China, Journal of Sedimentary Geology, 164: 161-178.
Ahmad, A. H. M., Bhat, G. M., Haris Azim Khan, M (2006) Depositional environments and diagenesis of the Kuldhar and Keera dome carbonates (Late Bathonian-Early Callovian) of Western India, Journal of Asian Earth Sciences, 27: 765-778.
, Amsterdam. 658 p.
Boles, J. R., Franks, S. G (1979) Clay diagenesis in Wilcox sandstones of south west Texas: implications of smectite diagenesis on sandstone cementation, Journal of Sedimentary Petrology, 49: 55-70.
Burchette, T. P., Wright, V. P (1992) Carbonate ramp depositional system. Journal of Sedimentary Geology, 79: 3-57.
Cadjenovic, D., Kilibarda, Z., Radulovic, N (2008) Triassic to Late Jurassic evolution of the Adriatic carbonate platform and Budva Basin, Southern Montenegra, Journal of Sedimentary Geology, 24: 1-17.
Choquett, P. W., Pary, L. C (1970) Geological nomenclature and classification of porosity in the sedimentary carbonate, AAPG Bulletin, 54: 205-207.
Dickson, J. A. D (1966) Carbonate identification and genesis as revealed by staining, Journal of Sedimentary Research, 36 (2): 491-505.
Dunham, R. J) 1962( Classification of carbonate rocks according to depositional texture In: Ham, W.E. Classification of carbonate rocks. AAPG, Memoir, 1: 108–121.
Embry, A. F., Klovan, J. E (1971) A Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, NWT, Bulletin of Canadian, Journal of Petroleum Geology, 19: 730 – 781.
Emery, D., Myres, K. J (1996) Sequence stratigraphy. Black well Science Ltd, Oxford, 297p.
Friedman, G (1995) The arid peritidal complex of Abu Dhabi: a historical perspective, Journal of Carbonates Evaporites, 10: 2-7.
Flügel, E (2010) Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis, Interpretation and Application, second ed. SpringerـVerlag, Berlin, 984p.
Gaumet, F., Van Buchem, F., Baghbani, D., Keyvani, F., Ashrafzadeh, R., Bahrami, H., Assilian, H (2005) Sequence stratigraphy of the Jurassic and Lower Cretaceous in the Dezful Embayment (Southwest Iran), NIOC-IFP joint research project, Geological Report 2139, 79p.
Hosseini, S.A., Conrad, M (2008) Calcareous algae, foraminifera and sequence stratigraphy of the Fahliyan Formation at Kuh-e-Surmeh (Zagros Basin, SW of Iran), Journal of Geologia Croatica, 61: 215–237.
Hosseini, S.A., Conrad, M., Kindler, P (2013) Iranella inopinata Gollestaneh 1965, a puzzling dasycladalean alga from the Lower Cretaceous shallow carbonate shelf deposits of the Zagros fold-thrust belt, SW Iran, Journal of Facies, 59: 231–245.
Hunt, D., Tucker, M. E (1992) Stranded parasequences and the forced regressive wedge systems tract: deposition during base-level fall, Journal of Sedimentary Geology, 81: 1-9.
Jamalian, M., Adabi, M. H., Moussavi, M. R., Sadeghi, A., Baghbani, D., Ariyafar, B (2011) Facies characteristic and paleoenvironmental reconstruction of the Fahliyan Formation, Lower Cretaceous, in the Kuh-e Siah area, Zagros Basin, southern Iran, Journal of Facies, 57: 101–122.
Jamalian, M., Adabi, M. H (2015) Geochemistry, microfacies and diagenetic evidences for original aragonite mineralogy and open diagenetic system of Lower Cretaceous carbonates Fahliyan Formation (Kuh-e Siah area, Zagros Basin, South Iran), Journal of Carbonates and Evaporites, 30: 77–98.
James, G. A., Wynd, J. G (1965) Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area. AAPG, Bulletin, 49: 2182-2245.
Khalifa, M. A (2005) Lithofacies, diagenesis and cyclicity of the ‘Lower Member’ of the Khuff Formation (Late Permian), Al Qasim Province, Saudi Arabia, Journal of Asian Earth Sciences, 25: 719–734.
Koch, R., Moussavian, E., Ogorelec, B., Skaberne, D. I., Bucur, I (2002) Development of a Lithocodium (syn.Bacinella irregularis)-reefmound-apatch reef within middle Aptian lagoonal limestone sequence near Nova Gorica (SabotinMountain, W-Slovenia), Geologija, 45: 71-90.
Maleki, S., Lasemi, Y (2011) Sedimentary Environment Sequence Stratigraphy of the Fahliyan Formation in Assaluyeh (Bidkhon) and Khartang Sections, Southwest Iran, Journal of Basic and Applied Scientific Research, 12: 2641-2647.
Maurer, F., Martini, R., Rettori, R., Hillgärtner, H. Cirilli, S (2009) The geology of Khuff outcrop analogues in the Musandam Peninsula, United Arab Emirates and Oman, Journal of GeoArabia, 14: 125–158.
Mishra, D., Tiwari, R.N (2006) Lithofacies and depositional dynamics of golden oolites (Bathonian), Kachchh Mainland, Gujarat (India), Journal of Asian Earth Sciences, 26: 449-460.
Murris, R. J (1980) Middle East; Stratigraphic evolution and oil habitat, AAPG Bulletin, 64(5): 597-618.
Palma, R. M., Lopez – Gomez, J., Piethe, R. D (2007) Oxfordian ramp system (La Manga formation) in the Bardas Blancas area (Mendoza Province) Neuquen basin, Argentina: facies and depositional sequence, Journal of Sedimentary Geology, 195:113-134.
Parvaneh Nejad Shirazi, M (2008) Calcareous algae from the Cretaceous of Zagros Mountains (SW Iran), Journal of World Applied Sciences, 4: 803–807.
Riding, R (1991) Calcareous algae and stromatolites. Springer, Berlin Heidelberg, New York., 571p.
Sahraeyan, M., Bahrami, M., Hooshmand, M., Ghazi, Sh., Al-Juboury, A (2013) Sedimentary facies and diagenetic features of the Early Cretaceous Fahliyan Formation in the Zagros Fold-Thrust Belt, Iran, Journal of Asian Earth Sciences, 87: 59-70.
Sarg, J. F (1988) Carbonate sequence stratigraphy. In: Wilgus, C. K., Hastings, B. S., Kendall, C. G. St. C., Posamentier, H. W., Ross, C. A. & Van Wagoner, J. C. (eds) Sea-Level Changes: an Integrated Approach, SEPM Special Publication, 42: 155-181.
Sarg, J. F (2001) The sequence stratigraphy, sedimentology, and economic importance of evaporite–carbonate transitions. A review, Journal of Sedimentary Geology, 140: 9–42.
Shakeri, A., Parham, S (2013) Reservoir Characterization and Quality Controlling Factors of the Fahliyan Formation Located in Southwest Iran, Journal of Sciences Islamic Republic of Iran, 24 (2): 135-148.
Shakib, S. S (1994) Paleoenvironmental and biostratigraphic significance of foraminiferal associations from the Early Cretaceous sediments of southwest Iran: In: Simmons, M. D. ed. Micropaleontology and Hydrocarbon Exploration in the Middle East. Chapman and Hall, London, 127–150.
Sharland, P. R., R., Archer, D. M., Casey, R. B., S. H., Davies, Hall, A. P., Heward, A., Horbury, Simmons, M. D (2001) Arabian plate sequence stratigraphy. Journal of GeoArabia, Special Publication, 2: 1-371.
Tucker, M. E (1991) Carbonate diagenesis and sequence stratigraphy. In: Wright VP (Ed.), Sedimentology Review, Blackwells, Oxford, 51-72.
Tucker, M. E (2001) Sedimentary Petrology: an introduction to the origin of sedimentary rocks: Blackwell, Scientific Publication, London, 260p.
Van Buchem, F. S .P., Gaumet, F., Vedrenne, V., Vincent, B (2006) MiddleEast Cretaceous sequence stratigraphy study, part1- SW Iran, National Iranian Oil Company (NIOC) internal report.
Wanless, H. R (1979) Limestone response to stress: pressure solution and dolomitization, Journal of Sedimentary Petrology, 49: 437-462.
Warren, J (2000) Dolomite: occurrence, evolution and economically important associations, Journal of Earth Science Reviews, 52: 1–81.
Warren, J. K (2006) Evaporites: sediments, resources and hydrocarbons. Springer Verlag, Brunei, 1035 p.
Wilson, J. L) 1975( Carbonate Facies in Geologic History. Springer - Verlag, 471p.
Wertz, M. L (2009) Paleoenvironmental reconstruction of coral caverns, Bedford County. Pennsylvania, NCS, 43rd Annual Meeting 9(6): 210-217.
Ziegler, M. A (2001) Late Permian to Holocene paleofacies evolution of the Arabian Plate and its hydrocarbon occurrences, Journal of GeoArabia, 6: 445–504.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1396
  • تاریخ بازنگری: 22 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار