بررسی ارتباط ریزرخساره های رسوبی و فرآیندهای دیاژنزی در توسعه پدیده های کارستی سازند سروک (کرتاسه میانی)، تاقدیس رگ حنا (جنوب اصفهان)

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز

چکیده

در این تحقیق به منظور بررسی میزان تاثیر ویژگی­های فیزیکی و شیمیائی سنگ­های کربناته در ایجاد و توسعه اشکال کارستی، واحدهای کربناته سازند سروک در تاقدیس رگ حنا (جنوب اصفهان) مورد مطالعه قرار گرفته است. این سازند از توالی ضخیمی از نهشته­های کربناته تشکیل شده است و پدیده­های ژئومورفولوژی کارست نظیر کارن­ها، حفره­های انحلالی، پونور و چشمه­های کارستی به خوبی قابل مشاهده هستند. سازند سروک در محدوده مورد مطالعه از 8 ریز رخساره رسوبی تشکیل شده است که در زیر محیط جزرومدی، لاگون، سدی و دریای باز نهشته شده­اند. با توجه به نتایج تجزیه شیمیایی، درصد اکسید کلسیم در نمونه­های مورد بررسی بیش از 40 درصد و اکسید منیریم، حداکثر 27/1 درصد است. هم­چنین با انجام آزمایش­های ژئوتکنیک میزان تخلخل نمونه­های سنگ کربناته تعیین شده است. فرآیندهای دیاژنزی تاثیر گذار بر تخلخل سازند سروک در منطقه شامل فشردگی، سیمانی شدن، انحلال، شکستگی و دولومیتی شدن هستند. ریزرخساره­های گل­پشتیبان بخش لاگون به دلیل تاثیر انحلال و شکستگی بیش­تر در آن­ها، دارای تخلخل بهتری هستند و تنوع بیش­تری در اشکال کارستی این ریز رخساره مشاهده می­شود. از این رو تعیین میزان تخلخل و بررسی فرآیندهای دیاژنزی بر روی سنگ­های کربناته می­تواند کمک شایانی به تفکیک زون­ها از نظر قابلیت توسعه کارست نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship between Sedimentary Facies and Diagenesis Processes in the Development of Karst Formations of the Sarvak Formation (Middle Cretaceous), of the Rag- Henna Anticline (Southern Isfahan)

نویسندگان [English]

  • f. motamedi
  • A. Najafzadeh
  • H. shahinfar
  • R. Mahari
چکیده [English]

In this study, in order to investigate the effect of the physical and chemical properties of carbonate rocks on the development of karst forms, carbonate rock units of the Sarvak Formation have been studied in the anticline of the Rag- Henna (south of Isfahan). This formation consists of a thick sequence of carbonate deposits, and karst geomorphological phenomena such as carneys, dissolution cavities, ponors and karst springs are well visible. The Sarvak Formation is composed of 8 sedimentary that are deposited in tidal, lagoon, barrier and open sea environments. According to the results of chemical analysis, the percentage of calcium oxide in the studied samples is more than 40% and monirim oxide is at most 1.27%. Also, by conducting geotechnical experiments, the porosity of carbonate samples was determined. Diagenic processes affecting the porosity of the Sarvak Formation in the region include compression, cementation, dissolution, fracture and dolomitization. The lacquer supporting luminosities of the lagoon division have better porosity due to the effect of their dissolution and fracture, and more variation in the karst forms of this microfacies is observed. Therefore, determination of porosity and the evaluation of diagenesis processes on carbonate rocks can be a useful tool for separating the zones from the point of view of their ability to develop.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sedimentary facies
  • Diagenetic processes
  • Karst
  • Rage-Hanna anticline

مراجع

احمدی­حیدری، ا.، وزیری­مقدم، ح.، صیرفیان، ع.، طاهری، ع (1395) زیست­چینه­نگاری و چینه­نگاری سکانسی سازند سروک در تاقدیس فهلیان. نشـریه زمین­شناسی نفت ایران، شماره 11، ص 42-22.
 اسعدی، ع.، هنرمند، ج.، رحمانی، ع.، رئیسی، ع. ر (1394) شناسایی و تفسیر رخساره­های رسوبی و دیاژنزی از طریق مفهوم رخساره لاگ­ها، مطالعه موردی از مخزن سروک در یکی از میادین بزرگ نفتی جنوب­غرب ایران، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 3، شماره 6، ص 103- 119.
توکلی، و.، رحیم­پوربناب، ح.، الیاسی، م.، رفیعی، م (1396)  بررسی دلایل گسترش و تاثیر شکستگی­های غیر تکتونیکی در مخازن کربناته، شماره 69، ص 37- 52.
رحیم­پوربناب، ح (1389) سنگ­شناسی کربناته (ارتباط دیاژنز و تکامل تخلخل)، انتشارات دانشگاه تهران، 487ص.
رحیم‌پوربناب، ح.، جمالیان، ع.، توکلی، و.، سرمدی، ر.، یامینی، ع. ر (1393) محیط رسوبی، دیاژنز و تکامل ویژگی­های مخزنی سازند سروک در میدان نفتی سروستان، جنوب شرقی شیراز، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 2، شماره 3، ص 30 – 47.
سرمدی، ر.، موسوی­حرمی، ر.، محبوبی، ا (1390) بررسی میکروفاسیس­ها و محیط­رسوبی سازندهای مخزنی ایلام و سروک در میدان نفتی سعادت­آباد. مجله پژوهش نفت، شماره 90، ص 173-161.
شرکت آب منطقه­ای اصفهان (1388) گزارش مطالعه ژئوالکتریک دشت­های قبر کیخا، دشت­حنا، دشت گاو تپه و دشت کمه.
شرکت آب منطقه­ای اصفهان (1392) گزارش ادامه مطالعه و بیلان محدوده مطالعاتی سمیرم.
عباساقی، ف.، موسوی­حرمی، ر.، محبوبی، ا.، محمودی قرایی، م ح.، آورجانی، ش (1391) میکروفاسیس، محیط­رسوبی و دیاژنز سازند سروک در یکی از میادین نفتی جنوب­غرب ایران. کنفرانس بین­المللی نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی، دوره 1.
غلامی­زاده، پ. و آدابی، م، ح (1390) مطالعه فرآیندهای دیاژنتیکی و تغییرات ژئوشیمیایی عناصر فرعی سازند سروک در جنوب ایران. پژوهش­های چـینه­نگاری و رسوب­شناسی. شماره 42، ص 53-72.
محرابی، ح.، رحیم­پوربناب، ح (1391) دیاژنز و چینه­نگاری سکانسی سازند سروک در میدان نفتی آب تیمور در بخش غربی ناحیه فروافتادگی دزفول، فصلنامه پـژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی.
محسنی، ح.، حبیبی، ا.، قنواتی، ک (1394) ریزرخساره­ها، محیط­رسوبی، چینه­شناسی سکانسی و فرآیندهای دیاژنزی سازند سروک در میدان نفتی مارون، فصلنامه پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره2.
محمودی­رنانی، ا.، طاهـری، ع (1390) ریزرخـساره­هـا و چینه­نگاری سکانسی سازند سروک در شمال­شرق گچساران (تنگ گرگدار). نشریه رخساره­های رسوبی، شماره 4 (2)، ص 188- 198.
مطیعی، ه (1372) چینه­شناسی زاگرس. سازمان زمین­شناسی کشور.
معینی، م.، رحیم­پوربناب، ح.، تـوکلی، و.، مــرادپور، م.، معدنی­پور، س.، رضاپناه، ح (1393) زون­بندی و تعیین گونه­های سنگی مخزن بنگستان بر اساس بررسی­های رسوب­شناختی و پتروفیزیکی در میدان سرکان، دوفصلنامه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 2، شماره 4، ص 74-50.
میرزابابائی، ن.، موسوی، م ر.، آدابی، م ح، اسدی مهماندوستی، ا (1391) میکروفاسیس­ها و محیط­رسوبی سازند سروک در میدان نفتی هندیجان، سی و یکمین همایش علوم زمین، تهران. سازمان زمین­شناسی و اکتشاف معدنی کشور.
Ahr, W. M )2008( Geologi of carbonate reservoirs. John wily and sons, chichester, 296p.
Aqrawi, A. A. M., G. A. Thehni, G. H. Sherwani, and B. M. A. Kareem )2007( Mid-Cretaceous rudist-bearing carbonates of the Mishrif Formation: an important reservoir sequence in the Mesopotamina basin, Iraq: Journal of Petroleum Geology, 21: 57-82.
Choquette, P. W. & Pary, L. C )1970( Geologic nomenclature and classification of porosity in sedimentary carbonates. A. A. P. G. Bull., 207-250.
Dunham, R. J )1962( Classification of Carbonate Rocks according to depositional Texture. In: Ham, W. E. (ed), Classification of Carbonate Rocks. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1: 108-121.
Ehrenberg. S. N., Nadeau. P. H., Steen. Q )2009) Petroleum Veservoir Porosity versus depth: In fluence of geological age, American Association of petroleum Geologist, 93: 1281-1296.
Embry, A. F. & Klovan, J. E )1971) Alat Devonian Reef tract on Northeastern Banks Island, N. W. T. Bullcan. Petrol.Geol, 4 (19): 730-781.
Fluge, E (2004) Microfacies of Carbonate Rocks: analysis, interpretation and application: Springer Verlag Berlin Heidelberg, 976P.
Flugel, E (2010) Microfacies of Carbonate Rocks. Springer-Verlag, Berlin, 976 P.
Ford, D. C. & Williams, P. W (2007) Karst hydrogeology and Geomorphology. John Wiley & Sons Ltd., 562 P.
Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghadam, H., Taheri, A., Taati, F (2010) Microfacies and depositional environment of the cenomanian of the Bangestan anticline, SW Iran, Journal of Asian Earth Sciences, 37: 275-285, Hot paper.
Ghobadi, M. H (2010) Engineering Geology of  Karst. Hamadan, Iran, Bu Ali Sina University. P. 152. In  persian.
Hajikazemi, E., AL-Aasm, I. S. & coniglio, M (2010) subaerial exposure and meteoric diagenesis of the cenomanian- turonian upper sarvak formation, southwestern Iran. Geological society, london special publication 330: 253-272.
Heldt, M., M. Bachmann and j. Lehmann (2008) Microfacies, biostratigraphy and geochemistery of the hemipelagic Barremian – Aption in north central Tunisia: Influevce of the OAE 1a on the Southern Tethys margin: palaeos, 261: 246-260.
Lucia, F. J (2007) carbonate reservoir characterization. Springer-verlag, Berlin, 341p.
Mahmoudi Renani  E, Taheri  A (2012) Microfacies and sequence Stratigraphy of Sarvak  formation in north weast of Gachsaran (Tange-Gorgodar). Journal of  Sciences, University of Mashhad, 4 (2): 188-198.
Pomar, L (2001) Types of Carbonate Platforms: a genetic approach. Basin Reserch, 13 (3): 313-334.
Pomar, L (1991) Reef geometries, erosion surfaces and high-frequency sea-level change، upper MiOCENE Reef Complex, Malorca, Spain. Sedimentology, 38 (2): 243-269.
Rahiminejad,  A., Vaziri Moghadam, H., Sirafian A. and Amiri Bakhtiar, H (2006) Biostratigraphy and Microfaciesof  Sarvak Formation  in  Gachsaran oil field well No. 55. Jurnal of  Sciences, University of Isfahan, 23 (1): 87-103.
Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Enayati- Bidgoli, A. H. & Omidvar, M (2012) Coupled imparints of tropical climate and recurring emergence on reservoir evolution of a mid cretaceous carbonate ramp, zagros basin, southwest Iran, cretaceous Research, 37: 15- 34.
Safdari Adimi, H., Vaziri-Moghadam, H., Seyrafian, A., Ghobeishavi, A., Taheri, A (2010) Sequence Stratigraohy and microfacies Analysis of Sarvak  Formation in Southwest of Firozabad area. Journal of  Sciences, University of Mashhad, 3 (1): 48-60.
Taheri, A., Soradeghi, H (2011) Sequence Stratigraphy and  microfacies Analysis Sarvak Formation in Southwest of Firozabad Area.
Tomasovych, A (2004) Microfacies and depositional environment of an Upper Triassic intra-platform carbonate basin: the Fatric Unit of West Carpathians (Slovakia). Facies, 50: 77-105.
White, W. B (1988) Geomorphology and Hydrology of Karst Terrains، Oxford University Press.
Wilson, J. L (1975) Carbonate Facies in Geologic HisToRy. SpringEr-Verlag, NewYork, 471 P.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 آبان 1397
  • تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 18 خرداد 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار