چینه نگاری واحد سنگ آهکی سازند پابده در برش بانکول (شمال خاوری ایلام)، پهنه لرستان

نویسندگان

1 دانشیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد

2 دانشجوی دکترا، گروه علوم‌زمین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم‌زمین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

در مطالعه حاضر، واحد سنگ آهکی سازند پابده در برش بانکول واقع در شمال خاوری ایلام بررسی شده و با دیگر رخنمون­های این واحد مقایسه گردید. واحد سنگ آهکی مطالعه شده 77 متر ضخامت داشته و متشکل از سنگ­آهک­های نازک تا متوسط لایه می­باشد. بر اساس محتوای فسیلی، چهار زون زیستی در این زبانه معرفی گردید که عبارتند از: 1- جـمع زیـستی شماره 1 که معادل بخش­های فوقانی Zone Acarinina topilensis Partial می­باشد. 2- Morozovelloides lehneri Partial Range Zone و 3-Orbulinoides beckmanni Taxon Range Zone. بر مبنای روزنبران شناور، سن لوتتین تا بارتونین برای بخش سنگ آهکی سازند پابده پـیشنهاد می­گردد که معادل سازند شهبازان می­باشد. ته­نشینی این واحد سنگ آهکی معاصر با کاهش جهانی دما و کاهش جهانی سطح آب دریاها بوده است. این در حالی است که زبانه سنگ آهکی در پایین سازند پابده به سن ائوسن پیشین در جنوب پهنه­های لرستان و ایذه دارای رخساره کم عمق بوده و معادل گرم شدگی جهانی و بالا رفتن سطح جهانی آب دریا می­باشد. اما در شمال فروافتادگی دزفول واحد سنگ آهکی سازند پابده در ائوسن میانی دارای رخساره کم عمق بوده است. این اختلاف رخساره احتمالا متاثر از جنبش­های تکتو­نیکی مختلف در زون­های پیش­بوم لرستان و فروبار دزفول بوده است.   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stratigraphy of the limestone unit of Pabdeh formation in Bankul section (Northeast Ilam), Lorestan Zone

نویسندگان [English]

  • I. Maghfouri Moghaddam 1
  • H. R. Jafari Zadeh 2
  • M. Aleali 3
  • Z. Maleki 3
چکیده [English]

In the present study, the limestone unit of the Pabdeh Formation was investigated in Bankul stratigraphic section in the northeast of Ilam and compared with other outcrops of this unit. The studied unit is 73m in thickness and formed by thin to medium -bedded limestone. According to the identified index microfossils, four biozones were recorded: 1) Assemblage Zone 1, which is equivalent to the upper part of Acarinina topilensis Partial Range Zone; 2) Morozovelloides lehneri Partial Range Zone; 3) Orbulinoides beckmanni Taxon Range Zone. As a result of this study and based on the identified planktonic foraminifera, the age of the middle part limestone of the Pabdeh Formation is Lutetian –Bartonian and correlated to the Shahbazan Formation. The sedimentation of this unit has been contemporary with global temperature decrease and eustatic sea level decrease. Meanwhile, the limestone unit at the base of the Pabdeh Formation in the Early Eocene age in the south of Lorestan has a shallow facies and is equivalent to global warming and rising eustatic water level. This was the same condition in Izeh zone. In the north of Dezful, there was the opposite of these conditions, so that in the Middle Eocene, the limestone unit of Pabdeh Formation had a shallow facies. This difference in facies has probably been influenced by various tectonic movements in the Lorestan foreland zone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lutetian
  • Bartonian
  • Biostratigraphy
  • Lorestan
  • Pabdeh Formation

مراجع

بیت­سیاح، م.، هداوندخانی، ن.، امیری­بختیاری، ح.، صادقی، ع (1387) مطالعه میکروفاسیس و محیط­رسوبی زبانه­های سازند تله­زنگ در سازند پابده در برش تاقدیس کمستان در شمال­باختر ایذه. چهارمین همایش زمین­شناسی و محیط­زیست، اسلام­شهر، 8 ص.
جانباز، م.، محسنی، ح.، پیریایی، ع.، یوسفی­یگانه، ب.، سردافی صوفیانی، ح (1396) محیط­رسوبی سازند شهبازان در پهنه لرسـتان، روایتـی از تـحول شلف به رمـپ، نـشریه رسوب­شناسی کاربردی، شماره 10، دوره 5، ص 63- 43.
دانشیان، ج.، طباطبایی، م. س.، طهماسبی، ع (1399) زیست‌چینه‌نگاری نهشته‌های الیگوسن سازند پابده برمبنای روزنداران شناور در ناحیة بندرعباس، نشریه پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 4، دوره 36، ص26 - 1.
سراوانی، س.، گرگیج، م.، قماشی، م.، احمدی، ع (1396) تجزیه و تحلیل ریزرخساره‌ای، محیط‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند پابده در برش نمونه، نشریه پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 4، دوره 33، ص 104- 69 .
سنـمـاری، س (1398) بـــررســی حــوادث زیــسـتی زون­هایDiscoaster multiradiatus zone  تا Sphenolithus predistintus Zone در سازند پابده، بر مبنای نانوفسیل­های آهکی در شمال­خاور کازرون، زون ساختاری فارس. فصلنامه علوم­زمین، شماره 3، دوره 29، ص 188-179.
سنماری، س.، سعیدی رضوی، ب (1399) بررسی حوادث زیستی و گسترش زمانی نانوفسیل‌های آهکی در بخش فوقانی سازند گورپی- بخش تحتانی سازند پابده، شمال غرب شیراز، پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 4، دوره 36، ص 147 - 135.
صادقی، ع.، هداوندخانی، ن (1389) زیست­چینه­نگاری سازند پابده در برش چینه­شناسی امامزاده سلطان ابراهیم (شمال غرب ایذه). فصلنامه زمین­شناسی ایران، سال چهارم، شماره پانزدهم، ص 98 – 81.
صداقت، م. ا.، شاوردی، ت (1394) نقشه زمین­شناسی 1:100000 ایلام، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
قنبرلو، ح.، وزیری­مقدم، ح.، صیرفیان، ع.، طاهری، ع.، رحمانی، ع (1394) زیست­چینه­نگاری سازندهای شهبازان و آسماری در چاه شماره 3 میدان نفتی قلعه­نار، لرستان.  نشریه دیرینه­شناسی، شماره 27، ص71 - 59.
قنبرلو، ح.، وزیری­مقدم، ح.، صیرفیان،ع.، طاهری، ع.، رحمانی، ع (1396) ریزرخساره­ها و محیط­رسوبی سازند شهبازان در چاه شماره 3 میدان نفتی قلعه­نار، جنوب­غرب لرستان. فصلنامه زمین­شناسی ایران، سال 11، شماره 41، ص 78 – 63.
گودرزی، م.، امیری­بختیار، ح.، نورایی­نژاد، م. ر (1398) دیرینه­شناسی و محیط­های رسوبی بخش بالایی سازند پابده و بخش زیرین سازند آسماری در چاه­های A و B میـدان نفـتی مارون، شمـال­خاوری اهـواز، نـشریه رسوب­شناسی کاربردی، شماره 13، دوره 7، ص 184-208.
مغفوری­مقدم، ا (1384) دیرینه­شناسی و محیط دیرینه سازند تاربور شمال خرم­آباد، فصلنامه علوم­زمین، شماره 58، دوره 15، ص 45 - 38.
مطیعی، ه (1372) زمین­شناسی ایران، چینه­شناسی زاگرس،  انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور، 536 ص.
هداوندخانی، ن. صادقی، ع،. آدابی، م. ح.، طهماسبی سروستانی، ع (1396) چینه­شناسی و معرفی زون­های زیستی جدید در برش تنگ حتی (زون ایذه، خوزستان). پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 2، دوره 33، ص 18 - 1.
هداوندخانی، ن. صادقی، ع. آدابی، م. ح و طهماسبی سروستانی، ع (1397) سنگ­چینه­نگاری و زیست­چینه نگاری سازند پابده در برش روستای چهارده (پهنه ایذه، خوزستان)، نشریه علوم­زمین، شماره 107، دوره 27، ص150 – 137.
Berggren, W. A (1969) Cenozoic chronostratigraphy, planktonic foraminiferal zonation and the radiometric time scale. Nature, 224: 1072–1075.
Berggren, W. A., Pearson, P. N (2005 (A revised tropical and subtropical Paleogene planktonic foraminiferal zonation. Journal of Foraminiferal Research, 35: 279–298.
Berggren, W. A., Prothero, D. R) 1992) Eocene–Oligocene climatic and biotic evolution: An overview, In: Prothero, D.R., Berggren, W. A. (Eds), Eocene–Oligocene Climatic and Biotic Evolution. Princeton University Press, Princeton, 1–28.
     Blow, E. H (1979) The Cainozoic Globigerinida, E. J. Brill, Leiden, 3: 1452 p.
Bolli, H. M (1957) The genera Globigerina and Globorotalia in the Paleocene-Lower Eocene Lizard Springs Formation of Trinidad, B. W. I. In: Loeblich Jr., A. R. et al., (Ed.), Studies in Foraminifera. Bulletin of the United States National Museum, 215: 61–82.
Caron, M (1983) Taxonomie et phylogenie de la famille des Globotruncanidae. 2 nd kreide symposium, Munchen, 1982, Zitteliana, Munchen, 10: 667-81.
Caron, M (1989) Cretaceous, Plankton foraminifera in: Bolli, H. M., et al. (editors). Planktonic Stratigraphy, Vol. 1, Cambridge university press, 407p.
Dabbagh, A., Kendall, C. G. S. C (2020) Deep-T-Platform Responses to the Global Sea-level Fluctuations, Oligocene Asmari and Pabdeh Formations of the Zagros Foredeep Kalhur sub-basin, SW Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 207: 10-27.
Daneshian, J., Sharam Shariati, Sh., Salsani, A (2015) Biostratigraphy and planktonic foraminiferal abundance in the phosphatebearing Pabdeh Formation of the Lar Mountains (SW Iran). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen, 278(2): 175–189. 
Eldholm, O., Thomas, E (1993) Environmental impact of volcanic margin formation. Earth and Planetary Science Letters, 117: 319–329.
Farmani, T, Ghasemi-Nejad, E., Beiranvand, B., Maleki-Porazmiani, S (2020) Biozonation, Paleobathymetry and paleoenvironmental study of the Gurpi Formation in southwestern Iran. Iranian Journal of Earth Sciences, 12(1): 54-68.
Geel, T (2000) Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Paleogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography. Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155: 211–238.
Haq, B. U., Al-Qahtani, A. M (2005) Phanerozoic cycles of sea-level change on the Arabian platform. GeoArabia, 10: 127–160.
Hosseini Asgarabadi, Z., Khodabakhsh, s., Mohseni, H., Halverson, G., Hao Bui, T., Abbassi, N., and Moghaddasi, A (2018) Microfacies, geochemical characters and possible mechanism of rhythmic deposition of the Pabdeh Formation in SE Ilam (SW Iran). Geopersia, 9 (1): 89-109.
James, G. A., and Wynd, J. G (1965) Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium, agreement area. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 49: 2182–2245.
Kavoosi, M. A., and Sherkati, S. H (2012) Depositional environments of the Kalhur Member evaporate and tectonosedimentary evolution of the Zagros fold-thrust belt during Early Miocene in south westernmost of Iran. Carbonates and Evaporites, 27: 55–69.
Liewellyn, V. P. G (1974) Geological map of Iliam- Kuh Dast, National Iranian Oil Company, sheet no.20504, scale 1:250 000.
Loeblich, A. R., Tappan, H (1988) Foraminiferal genera and their classification. New York (Van Nostrand Reinhold), 970 p.
Maleki-Porazmiani, S., Ghasemi-Nejad, E., Farmani, T (2020) Palynology and sequence stratigraphy of the Albian-Cenomanian strata from the Koppeh-Dagh Basin, northeastern Iran. Geopersia, 10(2): 351-365.
Mohseni, H., Al–Aasm, I. S (2004) Tempestite deposits on a storm – influenced carbonate ramp: an example from the Pabdeh Formation (Paleogene), Zagros Basin, SW Iran.  Journal of Petroleum Geology, 27(2): 163-178.
Postuma, A (1971) Manual of Planktonic Foraminifera, Elsevier, Amsterdam, 420p.
Setudehnia, A (1971) International stratigraphic Lexicon of Iran: south-west Iran. Geological survey of Iran, 3: 287–376.
Shariatzadeh, M. S (2004) Biostratigraphy and Micropaleontological investigations on the cutting samples of Qaleh Nar well # 2, and correlation with Golmahak#1, Papileh # 1 and Kabud # 1, in Dezful north Embayment, southwestern Iran. National Iranian Oil Company Exploration Directorate Geological and Geochemical Studies and Researches, Palaeontological note # 606.
Toumarkine, M., Lutterbacher, H. P (1985) Paleocene and Eocene planktonic foraminifera In: Plankton Stratigraphy, Bolli HM, Saunders JB, Perch Nielsen K (eds.). Cambridge Earth Science. Series. 87–154.
Wade, B. S., Pearson, P. N., Bergg ren, W. A., Heiko, P (2011) Review and revision of Cenozoic tropical planktonic foraminiferal biostratigraphy and calibration to the geomagnetic polarity and astronomical time scale. Earth-Science Reviews, 104: 111-142.
Wynd, J. G (1965) Biofacies of the Iranian Oil Consortium Agreement Area, Iranian Oil Operating Companies: Geological and Exploration Division, Report 1082.
Zachos, J. C., Ro, hl, U., Schellenberg, S. A., Sluijs, A., Hodell, D. A., Kelly, D. C., Thomas, E., Nicolo, M., Raffi, I., Lourens, L. J., McCarren, H., Kroon, D (2005) Rapid acidification of the ocean during the Paleocene–Eocene Thermal Maximum. Science, 308: 1611–1616.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 19 بهمن 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار