توصیف و تطابق رخساره ها و سکانس های رسوبی سازندهای کنگان و دالان در رمپ کربناته پرمین-تریاس، بخش های مرکزی و شرقی خلیج فارس

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه علوم‌زمین، دانشکده علوم و فناوری‌‌های همگرا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم‌زمین، دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 دانشیار دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

سازند­های دالان وکنگان به سن پرمین پسین-تریاس پیشین یکی از مهم­ترین مخازن هیدروکربوری در خلیج­فارس محسوب می­شوند. هدف از این پژوهش تحلیل ریزرخساره­های رسوبی، ارایه مدل رسوبی و بررسی چینه­نگاری سکانسی بخش بالایی سازند دالان و سازند کنگان در میادین نفتی بخش­های مرکزی و شرقی خلیج­فارس بوده است. در توالی­های رسوبی چاه­های مذکور، با استفاده از مطالعه پتروگرافی3651 برش­نازک میکروسکپی، 15 ریزرخساره کربناته مربوط به زیرمحیط­های پهنه کشندی، لاگون، پشته­های سدی و دریای باز شناسایی شد. تحلیل ریزرخساره­های رسوبی، تغییرات جانبی و عمودی آن­ها، مقایسه با پرتو گاما و تطابق با محیط­های رسوبی دیرینه و عهد حاضر، مدل رسوبی رمپ کربناته با شیب ملایم را برای این توالی­های رسوبی پیشنهاد می­دهد. مقایسه درصد فراوانی رخساره­های میکروسکپی در میادین مورد مطالعه، بیانگر ته­نشست ریزرخساره­های چاه میدان بخش مرکزی خلیج­فارس در حوضه­ی رسوبی کم عمق­­تر نسبت به چاه­های میادین شرقی است و جهت شیب دیرینه­ی حوضه­ی رسوبی را به سمت شمال شرق عمیق­تر نشان می­دهد. تعداد پنج سکانس رسوبی رده سوم برای سازند­های مذکور با استفاده از مدل پیشرونده-پسرونده ارایه شده است. سکانس­های UDS1,UDS2,UDS3 برای بخش بالایی سازند دالان و سکانس­های KGS1,KGS2 برای سازند کنگان در نظر گرفته شده است. سکانس­های مذکور شامل دسته­های رسوبی TST و HST هستند و سطوح چینه­ای مرز سکانسی و سطح حداکثر غرقابی در آن­ها مشخص شده است. مرزهای سکانسی بر اساس توالی­های رسوبی و ریزرخساره­هایی که بیانگر افت سطح نسبی آب دریا هستند مشخص شده­اند و سطح حداکثر غرقابی با توجه به عمیق­ترین ریزرخساره گسترش یافته در هر سکانس تعیین شده است. تطابق سکانس­های معرفی شده در چاه­های مورد مطالعه بیانگر تشکیل الگوی رسوبی کم­ عمق شونده به سمت بالا بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Description and correlation of facies and depositional sequences of Kangan and Dalan formations in Permian-Triassic carbonate ramp, central and eastern Persian Gulf

نویسندگان [English]

  • M. Shahkaram 1
  • M. Aleali 2
  • V. Tavakoli 3
  • Z. Maleki 2
چکیده [English]

The upper Permian–Lower Triassic Dalan and Kangan formations comprise two of the most important hydrocarbon reservoirs in the Persian Gulf. The goal of this study is to analyze sedimentary microfacies and establishing a conceptual depositional model and the sequence stratigraphy framework of the upper Dalan and the Kangan formations in central and eastern oil fields Persian Gulf. According to petrographical studies carried out on 3651 thin sections, fifteen carbonate microfacies associated with tidal flat, lagoon, shoals and open marine depositional settings were identified. Microfacies analysis and their vertical and lateral changes, gamma-ray response as well as comparison with the ancient and modern analogues suggest a gentle carbonate ramp as the depositional model for the studied successions. Comparison of the microfacies abundances in the studied oil fields revealed dominance of the shallower depositional setting in the central field studied well compared to those of the eastern oil fields which indicates a northeast-ward deepening paleo-dip of the sedimentary basin. Five third-order depositional sequences were established; three sequences labeled here as USD1, USD2 and USD3 in the upper Dalan Formation and two sequences in the Kangan Formation namely KGS1 and KSG2. The sequences comprise TST and HST system tracts, separated by sequence boundaries and maximum flooding surfaces. While the sequence boundaries were identified based on the sedimentary successions or microfacies indicative of relative sea level fall, the maximum flooding surfaces were recognized based on occurrence of deepest microfacies in the sequences. Correlation of the established sequences in the studied wells represents an overall shallowing upward depositional pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dalan Formation
  • Kangan Formation
  • Microfacies
  • Carbonate ramp
  • Sequence stratigraphy

مراجع

آل­علی، م.، رحیم­پوربناب، ح.، موسوی­حرمی، ر.، جهانی، د.، اسدی اسکندر، ا (1392) محیط رسوبی و چینه­نگاری سکانسی سازند کنگان در میدان پارس جنوبی. مجله علوم زمین، شماره 87، سال 22، ص 65-74.
رحیم­پوربناب، ح (1384) سنگ­شناسی کربناته (ارتباط دیاژنز و تکامل تخلخل)، انتشارات دانشگاه تهران، 487 ص.
توکلی، و (1384) تاثیر دوگانه چینه­نگاری سکانسی بر کیفیت مخزنی رسوبات کربناته، مطالعه موردی: سازندهای دالان و کنگان در میدان گازی پارس جنوبی. مجله پژوهش نفت، شماره 87، سال 22، ص 37-51.
توکلی، و (1395) تاثیر رخساره­های پس از انقراض پرمین - تریاس بر جدایش مخزنی سازندهای کنگان و دالان در بخش مرکزی خلیج فارس. مجله پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره سوم، سال 32، ص 1-20.
توکلی، و.، رحیم­پوربناب، ح.، عباسی، م (1396) تعیین الگوی سکانسی مناسب برای جدایش واحدهای مخزنی در عضو دالان بالائی، بخش مرکزی خلیج فارس. مجله پژوهش­های چینه­نگاری و رسوب­شناسی، شماره 67، سال 33، ص 83-100.
Abdolmaleki, J., Tavakoli, V., Asadi-Eskandar, A (2016) Sedimentological and diagenetic controls on reservoir properties in the Permian–Triassic successions of Western Persian Gulf, Southern Iran. Journal of Petroleum Science and Engineering, 141: 90–113.
Adabi, M. H (2009) multistage dolomitization of Upper Jurassic Mozduran Formation, Kopet-Dagh Basin, N.E. Iran. Journal of Carbonates and Evaporites, 24:16-32.
Aleali, M., Rahimpour-Bonab, H., Moussavi-Harami, R., Jahani, D (2013) Environmental and sequence stratigraphic implications of anhydrite textures: A case from the Lower Triassic of the Central Persian Gulf. Journal of Asian Earth Sciences, 75: 110-125.
Alshahran, A. S (2006) Sedimentological character and hydrocarbon parameters of the middle Permian to early Triassic Khuff formation, United Arab Emirates. Journal of GeoArabia, 11: 121-158.
Amel, H., Jafarian, A., Husinec, A., Koeshidayatullah, A., & Swennen, R (2015) Microfacies, depositional environment and diagenetic evolution controls on the reservoir quality of the Permian Upper Dalan Formation, Kish Gas Field. Journal of Marine and Petroleum Geology, 67: 57–71.
Baud, A. Richoz, S., Pruss, S (2007) The lower Triassic anachronistic carbonate facies in space andtime. Journal of Global and Planetary Change, 55: 81-89.
Burchette, T. P., Wright, V. P (1992) Carbonate ramp depositional systems. Journal of Sedimentary Geology, 79: 3–57.
Catuneanu, O (2006) Principles of sequence stratigraphy, Elsevier. Amsterdam. 375P.
Dickson, J. A. D (1965) A modified staining technique for carbonate in the thin section. Journal of Nature, 205: 587.
Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional texture. Journal of American association petroleum geologist, 1:108-121.
Ehrenberg, S. N., Nadeau P. H. Aqrawi, A. A. M (2007) A comparison of Khuff and Arab reservoir potential throughout the Middle East. AAPG Bulletinm, 86: 1709-1732.
Embry, A. F., Johannessen, E. P (1992) T-R sequence stratigraphy, facies analysis and reservoir distribution in the uppermost Triassic-Lower Jurassic succession, western Sverdrup Basin, Arctic Canada. In: (Vorren, T. O., Bergsager, E., Dahl-Stamnes, O. A., Holter, E., Johansen, B., Lie, E., Lund, T.B.), Arctic Geology and Petroleum Potential, 2: 121–146.
Enayati–Bidgoli, A. H., Rahimpour–Bonab, H (2016) A geological based reservoir zonation scheme in a sequence stratigraphic framework: a case study from the Permo–Triassic gas reservoirs, Offshore Iran. Journal of Marine and Petroleum Geology, 73: 36-58.
Esrafili-Dizaji, B. Rahimour-Bonab, H (2009) Effects of depositional and diagenetic characteristics on carbonate reservoir quality: a case study from the South Pars field in the Persian Gulf. Journal of Petroleum Geoscience, 15: 325-344.
Esrafili-Dizaji, B., rahimpour-Bonab, H (2013) a review of Permo-Triassic reservoir rocks in the Zagros area, SW Iran: influence of the Qatar-Fars arch. Journal of Petroleum geology, 36: 257–279.
Esrafili-Dizaji, B. Rahimour-Bonab, H (2014) Generation and evolution of oolitic shoal reservoirs in the Permo‑Triassic carbonates, the South Pars Field, Iran. Journal of Petroleum Geoscience, 15: 325-344.
Flugel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks: analysis, interpretation and application, Springer-verlag: 976P.
Fontana, S., Nader, F. H., Morad S., Ceriani, A., Al-Aasm, I. S (2010) Diagenesis of the Khuff Formation (Permian-Triassic), Northern United Arab Emirates. Journal of Arab Geoscience. 95-111.
Insalaco, E., Virgone, A., Courme, B., Gaillot, J., Kamali, M., Moallemi, A., Lotfpour, M., Monibi, S (2006) Upper Dalan Member and Kangan Formation between the Zagros Mountains and offshore Fars, Iran: depositional system, biostratigraphy and stratigraphic architecture. Journal of GeoArabia, 11: 75–176.
Jafarian, A., Javanbakht, M., Koeshidayatullah, A., Pimentel, N., Salad Hersi, O., Yahyaei, A., Beigi, M (2017) Paleo environmental, diagenetic, and eustatic controls on the Permo–Triassic carbonate–evaporite reservoir quality, Upper Dalan and Kangan formations, Lavan Gas Field, Zagros Basin. Journal of Geological, 53: 1442-1457.
Karimi, H., Kohansal Ghadimvand, N., Kangazian, A (2015) Sedimentary Environment and Sequence Stratigraphy of the Kangan Formation in Kish Gas Field (Kish Well A1 Subsurface Section). Journal of Science and Technology, 8: 655–663.
Khalifa, M. A (2005) Lithofacies, diagenesis and cyclicity of the ‘Lower Member’ of the Khuff Formation (Late Permian), Al Qasim Province, Saudi Arabia. Journal of Asian Earth Sciences, 25: 719–734.
Koehrer, B., Aigner, T., forke, H., Poppelreiter, M (2012) Middle to Upper Khuff (Sequences KS1 to KS4) outcrop-equivalents in the Oman Mountains: grainstone architecture on a subregional scale. Journal of GeoArabia, 17 (4), 59–104.
Lucia, F. J (2007) Carbonate Reservoir Characterization. Springer-Verlag, Berlin, 341P.
Maurer, F., Rettori, R. Martini, R (2008) Triassic stratigraphy, facies and evolution of the Arabian shelf in the northern United Arab Emirates. Journal of Earth Sciences, 97: 765–784.
Maurer, F., Martini, R., Rettori, R., Hillgärtner, H. Cirilli, S (2009) The geology of Khuff outcrop analogues in the Musandam Peninsula, United Arab Emirates and Oman. Journal of GeoArabia, 14: 125–158.
Moradpour, M., Zamani, Z., Moallemi, S. A (2008) Controls on the reservoir quality in the lower Triassic Kangan Formation, southern Persian Gulf. Journal of Petroleum geology, 31: 1–18.
Peyravi, M., Kamali, M.R., Kalani, M (2010) Depositional environments and sequence stratigraphy of the Early Triassic Kangan Formation in the northern part of the Persian Gulf: implications for reservoir characteristics. Journal of Petroleum geology, 33: 371–386.
Rahimpour-Bonab, H., Esrafili-Dizaji, B., Tavakoli, V (2010) Dolomitization and anhydrite precipitation in Permo-Triassic carbonates at the South Pars gas field, Offshore Iran: controls on reservoir quality. Journal of Petroleum Geology, 33: 43–66.
Rahimpour-Bonab, H., Asadi-eskandar, A., Sonei, R (2009) Effects of the Permian–Triassic boundary on reservoir characteristics of the South Pars gas field, Persian Gulf. Journal of Geological, 44: 341–364.
Rahimpour-Bonab, H (2007) A procedure for appraisal of a hydrocarbon reservoir continuity and quantification of its heterogeneity. Journal of petroleum science and engineering, 58: 1–12.
Read, J. F (1985) Carbonate Platform Facies Models. AAPG Bulletin, 69 (1): 1–21.
Reading, H. G (1996) Sedimentary environments: processes, facies and stratigraphy, 3rd Blackwell, 688P.
Rezavand, N., Jahani, D., Asilian, H (2017) Facies, Depositional Environment and Sequence Stratigraphy of Dalan Formation in Persian Gulf (Qatar-South Fars Arch) Well SP-A Subsurface Section. Journal of Science and Technology, 10(34): 1-16.
Sarg, J. F (1988) Carbonate sequence stratigraphy. In: Wilgus, C.K. et al. (eds.), Sea level changes: an integrated approach: SEPM Special publication, 42:155-181.
Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D. M., Davies, R. B., Hall, S. H., Heward, A. P., Horbury, A. D., Simmons, M. D (2001) Arabian Plate Sequence Stratigraphy. Journal of GeoArabia Special Publication 2, 371P.
Sharland, P. R., Casey, D. M., Davies, R. B., Simmons, M. D. Sutcliffe, O. E (2004) Arabian plate sequence stratigraphy - Revisions to SP2. Journal of GeoArabia, 9 (1):199-214.
Shinn, E. A (1983) Birdseyes, fenestrae, shrinkage pores and loferites: a reevaluation. Journal of Sedimentary Petrology, 53: 619-629.
Shinn, E. A (1986) Modem carbonate tidal flats: their diagnostic features. Journal of Colorado School of mines, 81: 7–35.
Szabo, F., Kheradpir, A (1978) Permian and Triassic stratigraphy, Zagros basin, southwest Iran. Journal of Petroleum Geology, 2: 57-82.
Tavakoli, V., Rahimpour-Boab, H., Esrafili-Dizaji, B (2010) Diagenetic controlled reservoir quality of South Pars gas field, an integrated approach.  Journal of Geoscience, 343: 55–71.
Tavakoli, V., Naderi-Khujin, M., Seyedmehdi, Z (2018) The end-Permian regression in the western Tethys: sedimentological and geochemical evidence from offshore the Persian Gulf, Iran. Journal of Geo-Marine Letters.  38 (2): 179-192.
Tucker, M. E., Wright, V. P (1990) Carbonate sedimentology. London, Blackwell Scientific Publications, 482P.
Tucker, M. E (2001) Sedimentary petrology, Third edition, Blackwell, Oxford, 260P.
Warren, J. K (2006) Evaporites: sediments, resources and hydrocarbons. Springer Verlag, Brunei, 1035P.
Wilson, J. L (1975) Carbonate facies in geological history. Springer, Berlin–Heidelberg, New York. 471P.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 دی 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار