شواهد پتروگرافی و ژئوشیمیایی تیپ های مختلف دولومیت، بافت و فابریک آنها در مخزن آسماری، میدان نفتی شادگان

نویسندگان

1 شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، اهواز، ایران

2 گروه حوضه‌های رسوبی و نفت، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استاد گروه زمین‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مخزن آسماری به سن الیگوسن – میوسن در میدان شادگان از سنگ آهک و دولوستونهای متخلخل در تناوب با ماسه سنگها و شیلها با ضخامت 400 متر تشکیل شده است. دولومیتی شدن به عنوان مهم ترین فرآیند دیاژنتیکی، توالی مخزن آسماری را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه نقش اصلی در شکل گیری ساختار فضاهای منفذی، ظرفیت جریان نهایی و ناهمگنی مخزن آسماری بازی کرده است. انواع تیپ دولومیتهای شناسایی شده براساس ویژگیهای ژئوشیمیایی و بافتی به ویژه اندازه و شکل بلور عبارتند از: D1: بسیار ریز بلور و حفظ کننده فابریک، D2: ریز تا متوسط بلور و حفظ کننده فابریک، D3: متوسط تا درشت بلور و مخرب فابریک، D4: درشت بلور یا زین اسبی. دو نوع فابریک تحت عنوان دولومیتی شدن انتخاب کننده فابریک و فراگیر شناسایی شد. براساس رده بندی بافتی، 6 بافت شامل ایدیوتوپیک، هیپ ایدوتوپیک یا ایدیوتاپیکS-، زنوتوپوپیک یا غیر صفحه‌ای-A، ایدیوتاپیک C-یا صفحه‌ای-C، پورفیروتوپیک و پوئی‌کیولوتوپیک برای بلورهای دولومیت شناسایی شد.
میانگین تمرکز استرانسیوم در نمونه‌های دولومیتی 483 پی‌پی‌ام و میانگین تمرکز سدیم 1618 پی پی‌ام است که حاکی از مقادیر غنی شده استرانسیوم و سدیم در این نمونه‌هاست. مقدار میانگین آهن در نمونه‌های دولومیتی 3111 پی پی‌ام و میانگین تمرکز منگنز 111 پی‌پی‌ام است. دولومیت‌ (D1) با محتوی آهن و منگنز پایین ممکن است طی مراحل اولیه دیاژنز در یک محیط اکسیدان تشکیل شده باشند. مقادیر بالای آهن و منگنز در دولومیت‌های D3 و D4 نشان دهنده ته نشینی در یک محیط احیایی طی مراحل تدفین کم عمق تا نسبتا عمیق است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Petrographic and geochemical characteristics of different dolomite types, and their textures and fabrics in Asmari reservoir,Shadegan Oil Field

نویسندگان [English]

  • A. Omidpour 1
  • R. Fallah-Bagtash 2
  • S. R. Moussavi-Harami 3
1 National Iranian South Oil Company (NISOC), Ahvaz, Iran
2 Dept., of Sedimentary Basins and Petroleum, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Prof., Dept., of Geology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The Oligocene – Miocene Asmari reservoir with 400 meters thickness in the Shadegan Oil Field consists of limestones and porous dolostones associated with sandstones, and shales. Dolomitization, as the most important diagenetic process, affected the Asmari reservoir and thus played a major role in the formation of the pore spaces structure, final flow capacity and heterogeneity of the Asmari reservoir. Dolomite types based on geochemical and textural characteristics, especially crystal size and shape includes: (i) very finely-crystalline, fabric-retentive dolomite (D1), (ii) fine to medium-crystalline, fabric-retentive dolomite (D2); (iii) medium to coarse-crystalline, fabric-destructive dolomite (D3); and (iv) very coarsely-crystalline, non-planar saddle dolomite (D4).Two types of fabric named fabric selective dolomitization and pervasive dolomitization were identified in dolomite crystals. Based on textural classification, 6 different textures including idiotopic, hypidiotopic or (idiotopic-S), xenotopic or non-planar-A (anhedral), idiotopic-C or planar-C (cement), porphyrotopic and poikilotpoic texture for dolomite crystals is identified.
The mean concentration of strontium in dolomite samples is 483 ppm and the mean concentration of sodium is 1618 ppm which indicates the enriched amounts of strontium and sodium in these samples. The mean values of iron in dolomite samples are 3111 ppm and the mean concentration of manganese is 111 ppm. Dolomites (D1) with low Fe and Mn content may have formed during the early stages of diagenesis in an oxidizing environment. High amounts of iron and manganese in D3 and D4 dolomites indicate deposition in a reducing environment during shallow to relatively deep burial.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Petrographic studies
  • Fabric-retentive dolomite
  • Fabric-destructive dolomite
  • Oligocene-Miocene
  • Zagros sedimentary basin