ساز و کارهای دولومیتی شدن سکوهای کربناته ائوسن زاگرس (مثالی از سازند شهبازان، تاقدیس امیران، جنوب لرستان)

نویسندگان

1 دانشیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 دانشجوی دکترا رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران و کارشناس آزمایشگاه مرکزی دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

چکیده

سازند شهبازان یکی از واحدهای کربناته ائوسن منطقه لرستان است که در این پژوهش مدل‌های دولومیتی آن به روش‌های سنگ-نگاری و زمین‌شیمی (EDS) بررسی شده است. برش مورد مطالعه به ضخامت 71 متر در 65 کیلومتری جنوب باختری خرم‌آباد واقع است و شامل سنگ‌های کربناته، سنگ‌های کربناته دولومیتی و دولومیت می‌باشد. دولومیت‌های سازند شهبازان بر اساس بافت به دولومیکرایت، دولومیکرواسپارایت، دولواسپارایت و پرکننده شکستگی‌ها تقسیم می‌شوند که به استثنای مورد اول، سایر دولومیت-ها ثانویه می‌باشند. دولومیت‌های نوع اول بیانگر تشکیل در محیط پهنه جزر و مدی می‌باشند. این دولومیت‌ها در بیشتر موارد در انتهای توالی‌های به سمت بالا کم عمق شونده دیده می‌شوند که نشان دهنده افت سطح آب دریا هستند. دولومیت‌های ثانویه در یک محیط دیاژنزی دفنی کم عمق تا متوسط در اثر تراوش شورابه‌های کف حوضه‌ای تبخیر شده به داخل سکوی کربناته سازند شهبازان شکل گرفته‌اند. مقادیر پایین آهن (Fe) و مقادیر بالای استرانسیوم (Sr) و سدیم (Na) در دولومیکرایت‌ها و تمرکز بالای Fe و منگنز (Mn) در دولومیکرواسپارایت‌ها و دولواسپارایت‌ها به همراه شواهدی مانند لامینه‌های جلبکی، اینتراکلست، تخلخل فنسترال و نبود کانی‌های تبخیری بیانگر تشکیل این دولومیت‌ها از مدل جزرومدی، تراوش و سپس دفن کم عمق تا متوسط می‌باشد. مقادیر پایین Sr و تمرکز بالای Fe و Mn در دولومیت‌های درشت بلور می‌تواند بیانگر افزایش اندازه بلورهای دولومیت و تبلور دوباره‌ی آن‌ها در طی تدفین باشد. نبود دولومیت‌های زین اسبی احتمالاً بیانگر دخالت نداشتن محلول‌ها و سیالات گرمابی در طی فرآیند دولومیتی شدن کربنات‌های سازند شهبازان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dolomitization mechanisms of Eocene Zagros carbonate platforms (an example from Shahbazan Formation, Amiran anticline, south of Lorestan)

نویسندگان [English]

  • A. Jamshidi 1
  • M. Sedaghatnia 2
1 Assoc. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Science, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 Ph. D., student sedimentology and sedimentary rocks, Faculty of Science, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran, Expert of the Central Laboratory of Lorestan University, Khorramabad, Iran
چکیده [English]

Shahbazan Formation is one of the Eocene carbonate units of Lorestan region. In present study, dolomitization models this formation were investigated by petrographic and geochemical (EDS) methods. The section under study is 71 m in the thickness and located at 65 km southwest of Khorramabad including carbonate and dolomitic carbonate rocks, and dolomite. The dolomites based on the texture are categorized into dolomicrite, dolomicrosparite, dolosparite, and filling of fractures, which except dolomicrite, the others are secondary. Dolomites of first type represent the formation in the tidal zone environment. In most cases, these dolomites are seen at the end of upwardly shallowing sequences, which indicate a drop in sea level. The secondary dolomites were formed in a shallow to medium burial digenesis environment as a result of seepage of evaporated basin floor sediments into the carbonate platform of the Shahbazan Formation. Low amounts of Fe and high amounts of Sr and Na in dolomicrites, high concentration of Fe and Mn in dolomicrosparites and doloasparites along with evidences such as algal laminae, intraclasts, fenestral porosity and absence of evaporate minerals indicate the formation of this dolomite from the model of tidal, seepage and the following shallow to medium burial. Low values of Sr and high concentration of Fe and Mn in coarse crystal dolomites can indicate the increase in the size of dolomite crystals and their recrystallization during burial. The absence of saddle dolomites probably indicates the non-interference of hydrothermal solutions and fluids during the process of dolomitization of Shahbazan Formation carbonates.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diagenesis
  • Carbonate platforms
  • Dolomitization
  • Shahbazan Formation
  • Lorestan