چینه‌شناسی، زمین‌شیمی و ژنز افق لاتریتی- بوکسیتی قانلی، جنوب‌خاوری زنجان

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 دانشیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

افق لاتریت- بوکسیت قانلی در پهنه ایران مرکزی و در فاصله 80 کیلومتری زنجان واقع شده است. واحدهای مورد مطالعه در این منطقه شامل سازند روته و سازند شمشک است. با بررسی رخساره‌های رسوبی و توزیع آلوکم‌های اسکلتی و غیر اسکلتی در سازند روته، می‌توان نتیجه گرفت که محیط رسوبی این سازند در خاور زنجان به صورت یک پلت فرم کربناته از نوع رمپ است. براساس مطالعات صحرایی، افق لاتریت- بوکسیت قانلی به شکل چینه‌سان و با مرز فرسایشی در انتهایی‌ترین بخش سازند روته و زیر سازند شمشک قرار دارد. مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهد این افق متشکل از کانی‌های هماتیت، گوتیت، بوهمیت، کائولینیت همراه با مقادیر کمتری لیپدوکروسیت، کلریت، روتیل و ایلمنیت است. از مهم‌ترین بافت‌ها‌ی موجود در افق بوکسیت- لاتریت قانلی می‌توان به بافت‌های پلیتومورفیک، کلوفرمی- جریانی، پیزوئیدی، اووئیدی، پلوئیدی و اکستراکلست اشاره نمود. نمودارهای مختلف شیمیایی نشان می‌دهد که افق لاتریت- بوکسیت قانلی در محدوده بوکسیت، رس‌ بوکسیتی و لاتریت قرار گرفته است. با توجه به نتایج مطالعات کانی‌شناسی، به نظر می‌رسد تشکیل افق لاتریتی- بوکسیتی قانلی در pH بین 5/3 تا 6 و Eh حدود 4/0 تا 7/0 رخ داده است و درجات متوسطی از فرایند لاتریتی شدن را متحمل شده است. مطالعه حاضر نشان می‌دهد که افق لاتریت- بوکسیت قانلی بیشترین شباهت را با کانسارهای بوکسیت کارستی دارد. با توجه به گسترش واحدهای پرمین و ژوراسیک در این منطقه و مناطق مجاور، مطالعه و بررسی افق لاتریت- بوکسیت قانلی می‌تواند به عنوان کلید اکتشافی برای مناطق مشابه در پهنه ایران مرکزی به شمار آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Stratigraphy, geochemistry and genesis of Qanli laterite-bauxite horizon, southeast of Zanjan

نویسندگان [English]

  • A. Rafiei 1
  • Gh. Nabatian 2
  • J. Rabbani 3
  • A. Zohdi 2
1 M. Sc. (graduated), Dept., of Geology, Faculty of Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran
2 Assoc. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran
3 Assist. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran
چکیده [English]

The Qanli laterite-bauxite horizon is located in the Central Iranian Zone, at a distance of 80 km from Zanjan city. The studied units at this area include sequences of the Ruteh and the Shemshak Formations. Based on sedimentary facies analysis and study of skeletal and non-skeletal allochems, it can be concluded that the sedimentary environment of this formation is a ramp-type carbonate platform. According to the fieldwork studies, the Qanli laterite-bauxite horizon is stratiform and and located at the final section of the Ruteh and below the Shamshak Formation. Mineralogical studies show that the laterite-bauxite horizon consists of hematite, goethite, boehmite and kaolinite with a few amounts of lipdocrosite, rutile, chlorite and ilmenite. Microgranular, pletiomorphic, flow-colloform, pisoidic, ooidic, peloidic and extraclast are the most important textures in these strata. Different chemical diagrams show that the laterite-bauxite horizon of Qanli deposit is located in the range of bauxite, bauxite clay and laterite. According to the mineralogical studies, it seems that the formation of laterite-bauxite horizon of Qanli occurred at pH between 3.5 to 6 and Eh about 0.4 to 0.7 and it has undergone moderate degrees of lateritization process. Current research indicate that the laterite-bauxite horizon of Qanli is the most similar to the karst bauxite deposits. Due to the expansion of Permian and Jurassic units in this area and nearby areas, the study and investigation of the Qanli laterite-bauxite horizon can be considered as an exploration key for similar areas in the Central Iranian zone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Laterit-bauxite
  • Ruteh Formation
  • Central Iranian Zone
  • Qanli
  • Zanjan