منشا هالیت با معرفی کانی های گلوبریت و ساسولیت در گنبد های نمکی لارستان، (جنوب ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

3 استاد دانشگاه شهید بهشتی

4 استاد دانشگاه شیراز

چکیده

گنبد های نمکی یکی از مهمترین سیماهای کمربند چین خورده زاگرس در جنوب ایران هستند. در این تحقیق گنبدهای نمکی دهکویه، کرمستج در منطقه لارستان واقع در جنوب ایران به تفکیک رنگ مطالعه قرار گرفتند.در مطالعات کانی شناسی دو کانی گلوبریت Na2Ca(SO4)2 و ساسولیت B(OH)3 که شاخص دودخان های امروزی در نقاط مختلف دنیا می باشند برای اولین بار در در گنبد دهکویه به همراه نمک های سازند هرمز شناسایی شدند. همچنین در بین تمام عناصر، آهن بیشترین تاثیر را در تغییر رنگ نمک داشته است. در نمک های همراه کانی های ساسولیت و گلوبریت نیز سیالات با دمایی (گستره دمایی 50 تا 60 درجه سانتی گراد) شناسایی شدند. دودخان های کف دریا در تشکیل نمک های هرمز در زمان اینفراکامبرین نقش موثری داشته اند. به احتمال قوی این دودخان ها تامین کننده یون های مورد نیاز تشکیل نمک ها بوده و پیدایش حجم زیاد نمک های سازند هرمز در زمان نسبتا کوتاه را توجیه میکنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The origin of halite and gypsum with introduction of glauberite and sassolite minerals in Larestan Salt Dome, (South of Iran)

نویسندگان [English]

  • Ali Nokhbatolfoghahaie 1
  • Nima Nezafati 2
  • mansour ghorbani 3
1 PhD in Economic Geology, Azad University, Science and Research Branch of Tehran
2 Tehran University of Science and Research Branch
3 University of Shahid Beheshti
4 University of Shiraz
چکیده [English]

Salt domes are one of the most notable features of Zagros fold belt in the south of Iran. In this study the salt of Dehkoyeh, Paskhand and Karmostaj domes located in Larestan were analyzed based on salt colors. In mineralogical studies for the first time two minerals, sassolite B(OH)3 and glauberite Na2Ca(SO4)2  which are of today 's fumaroles indexes in different parts of the world, were identified in Dehkoyeh dome as well as Hormuz salt formation. Generally, compared to other existing elements iron has the greatest impact on the changes of salt color. In salts accompanying sassolite and Glauberite certain minerals with temperature range between 50°C to 60°C were identified. Sea floor fumaroles has probably played important roles in formation of Hormuz salt in infra-Cambrian era. In all probability this fumarole was the main supply of ions needed for salt formation and this fact justifies the emergence of large volumes of Hormuz salt in a relatively short time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sassolite
  • Glauberite
  • Hydrothermal
  • Fumarole
  • Salt dome

مراجع

[1] آدابی، م ح (1390) ژئوشیمی رسوبی، انتشارات آرین زمین، ص503
[2] ترشیزیان، ح.ا (1388) تـکامـل شـورابه­ها و تشـکیل کانی­های تبخیری در پلایای ساغند ایران مرکزی و مقایسة آن با دریاچة بزرگ نمک و حوضة درة مرگ در ایالات متحده، مجله بلورشناسی و کانی­شناسی ایران، شمارة ١ ، ص٤٣- 54
[3] حلمی، ف (1379) شرحی بر نمک طعام - پتاس و پراکندگی آن­ها در ایران، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
[4] منصور.، اعتمادی، ب (1393) یافته­­های جدید درباره نقش مهم فعالیت­های گرمابی در نهشت ذخائر آهن گنبدهای نمکی لارستان و هرمزگان, سی و سومین گردهمایی علوم زمین.
[5] نخبه­الفقهایی، ع (1394) بررسی زمین­شناسی اقتصادی گنبدهای نمکی دهکویه،کرمستج و پاسخند در منطقه لار - بستک، جنوب ایران، رساله دکتری رشته زمین­شناسی اقتصادی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.
[6] Apollonov V. N (2010) on the role of endogenic sources in the foration of saline rocks, Journal International Geology Review, Vol. 29, 1987 - Issue 11: pp 1322-1326.
[7] Bosak P., Jaros J., Spudil J., Sulovsky P.,  Vaclavek V (1998) "Salt Plugs in the Eastern Zagros, Iran: Results of Regional Geological Reconnaissance", Geo Lines (Praha) ,pp7 3- 174.
[8] Becker S.P., Fall A., Bodnar R.J (2008) Synthetic inclusions. XVII. PVTX properties of high salinity H2O-NaCl solutions (>30 wt % NaCl): Application to fluid inclusions that homogenize by halite disappearance from porphyry copper and other hydrothermal ore deposits", Economic Geology ,vol.103: pp539-554.
[9] Ganor J and Katz A (1989) The geochemical evolution of halite structures in hypersaline lakes:The Dead Sea, Israel", Limnol Oceanogr, vol.34(7):pp 1214-1223.
[10] Hartmann B.H., Ramseyer K., Matter A (2000)  Diagenesis and pore-water evolution in Permian sandstones, Gharif Formation, Sultana of Oman". Journal of Sedimentary Research,vol. 70:pp 533-544.
[11] Heerema S ( 2009) A magmatic model for the origin of large salt formations", Journal of  creation,vol. 23(3)
[12] Luhr J.F (2008) Primary igneous anhydrite: Progress since its recognition in the 1982 El Chichón trachyandesite, Journal of Volcanology and Geothermal Research vol.175 (4): 394–407.
[13] Nelstead K (2013) A young-earth creationist magmatic model for the origin of evaporates, geochristian.wordpress.com, 26.
[14] Li Z.X., Evans D.A.D.,Murphy J.B (2016) Supercontinent cycles through earth history through
time.Geological society, no 424: pp 297

[15]     Lynch David K. Hudnut Kenneth W., Adams  Paul M (2013) Development and growth of recently-exposed fumarole fields near Mullet Island, Imperial County, California. Geomorphology, Vol. 195: pp 27–44

[16] Momenzadeh, M., Heidary, A (1990) The origin of Hormoz salt formation”, Symposium on diapirism with special reference to Iran,vol.  1:pp 109-140.
[17] Sterner S.M., Hall D.L., Bodnar R.J (1988) "Synthetic fluid inclusions V: solubility relations in the system NaCl-KCl-H2O under vapor-saturated conditions", Geochimica et Cosmochimica Acta,vol. 52:pp  989-1005.
[18] roedder E., Angelo w.m.d., Dorrzapf  A.F Jr., Aruscavage P.J (1987) Composition of  fluid Inclosions in permian salt beds,Palo duro basin,Texas USA", chemical geology, vol. 61: pp 79-90.
[19] Warren J.K (2006) Evaporites—Sediments, Resources and Hydrocarbons, Springer", Dordrecht, The Netherlands, pp 44

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 شهریور 1395
  • تاریخ بازنگری: 18 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 18 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار