بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین کروم، کبالت، نیکل و منگنز و پهنه بندی آنها در آبخوان های شمال و شمال غرب خوی ( زورآباد) توسط نرم افزار GIS

نویسندگان

چکیده

در این پژوهش، از 42 منبع آبی مختلف، از آب­های زیرزمینی شمال و شمال­غرب خوی (زورآباد)، شامل چشمه، قنات، چاه­های کشاورزی و چاه­های مشاهده­ای، نمونه­برداری انجام گرفت. نمونه­ها در محل نمونه­برداری توسط اسید نیتریک تثبیت شدند. پس از تجزیه شیمیایی­ نمونه­ها، نمودارها و نقشه­های هم­آلایش ترسیم و با شاخص­ استانداردهای WHO (World Health Organization) و EPA (Environmental Protection Agency) و استاندارد ملی مقایسه شدند. تنها نمونه برداشت شده از گردنه روستای گردیک دارای مقدار کروم، بالاتر از استانداردهای موجود بود. همچنین نمونه برداشت شده از روستای گلوانس دارای مقدار منگنز بالاتر از استاندارد WHO می­باشد. دیگر نمونه­های برداشت شده، هیچ­گونه مقادیر غیرمجازی از فلزات سنگین را در آب­های زیرزمینی منطقه نشان ندادند. در نمونه­های خاک برداشت شده از منطقه زورآباد همه فلزات مورد نظر دارای مقادیری بالاتر از استانداردهای موجود در خاک بودند. با اندازه­گیری pH نمونه­های گل­اشباع خاک (مقادیری بین 8/6 تا 6/7) و اندازه­گیری بافت خاک با روش هیدرومتری و هم­چنین پراش اشعه ایکس (XRD) انجام شده روی نمونه­های خاک، مشخص شد که تغییراتpH ، باعث تحرک بسیار ناچیز تا بی­تحرکی فلزات سنگین در خاک شده است. همچنین ذرات رس و اکسیدهای آهن و منگنز موجود در خاک، فلزات را جذب سطحی کرده، از تحرک آنها در محیط می­کاهد. انطباق نقشه تراز آب­زیرزمینی و جهت جریان آب با نقشه زمین­شناسی، نشان می­دهد که منبع تغذیه آب زیرزمینی، سازندهای بخش غربی منطقه (شامل جریان­های بازالتی و پیلولاوا و سنگ­های آهک پلاژیک و آهک اوربیتولین­دار) می­باشند. این سازندها نسبت به توده­های اولترامافیک شرقی دشت زورآباد و رودخانه آق­چای، مقادیر کمتری از فلزات سنگین را دارا می­باشند. هم­چنین بر اساس نقشه قابلیت کاربری اراضی و رده­بندی خاک، نمونه­های خاکی منطقه در تقسیم­بندی فائو، بیش­تر در رده Calcaric Regosols و  Calcic Cambisols قرار می­گیرند. سازندهای آهکی موجود در منطقه می­تواند بیانگر تشکیل این نوع از خاک­ها باشد. چنین سنگ­هایی با قلیایی کردن محیط آبی و خاک، می­توانند باعث رسوب­گذاری فلزات سنگین شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Contamination rate of heavy metals of Chrome, Cobalt, Nickel, and Manganese and zoning them in the north and northwest aquifer of Khoy (Zorabad) based on GIS

نویسندگان [English]

  • F. khodadadi
  • A. Fazlnia
  • H. Pirkharrati
چکیده [English]

In this study, groundwaters samples from 42 different water sources of the north and northwest of Khoy,  were collected, they include springs, subterraneans, and agricultural and observation wells. In order to stabilize the chemical properties of the water samples, nitric acid was added in the place of the sampling. Co-contaminated diagrams and maps were plotted for all samples after chemical analysis, the results were compared with the WHO, EPA and national standards. one sample (collected fromColof the Gardic village) has higher amount of chromium than the standards. The samples from the Galavans village has higher manganese than WHO standards. Other samples did not show any unauthorized amounts of the heavy metals in the groundwater. All heavy metals in the soil samples from the study area have higher levels than the siol standards. Based on pH values of the wet soil saturated in water (​​between 8.6 and 6.7) and soil texture analyzed by  hydrometer, and soil samples analyzed by the X-ray, it was found that ​​of pH has variations caused very little to no mobility on the heavy metals. Also, the mobility of the heavy metals reduces due to the superficial adsorption of them by clay and silt particles and ferromagnesian oxides of soil. Correlation between underground water level and the running water direction maps and the geological map shows that western geological formations of the study area (mainly consisting of basaltic flows, basaltic pillowlavas, pelagic limestone and orbitolina-bearing limestone) are the main underground water supplies. These formations have lower values of the heavy metals than the ultramafic intrusions of the eastern part of the Zorabad plain andAgh-ChaiRiver. Also based on land use maps and the FAO soil classification, the study soil samples are placed in category of Calcaric Regosols and Calcic Cambisols. Occurrence of the limestone formations in the region could be the main source for these type of the soils. Such rocks can cause alkalinityof theof heavy metals. aqueous and soil environments precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • khoy ophiolite complex
  • GIS
  • water contamination
  • Soil contamination