بررسی ریزرخسار های رسوبات پرمین زیرین در شمال طبس (خاور ایران مرکزی) و ارتباط جلبک های شناسایی شده با محیط رسوبی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترا زمین‌شناسی، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

چکیده

مهم­ترین وقایع در تاریخ پرمین پیشین، مربوط به پسروی دریا در اوایل پرمین پیشین (ساکمارین) و پیشروی بعدی آن در اواخر پرمین پیشین (اواخر یاختاشین- بلورین) می­باشند. همانند سایر نواحی تتیسی در ایران پیشروی در زمان یاختاشین- بلورین شروع می­شود، یعنی هنگامی که پلاتفرم­های کربناته شروع به تشکیل شدن می­نمایند. این سنگ­های کربناته در بلوک طبس بنام سازند جمال نام­گذاری شده که بخش قاعده­ای سازند جمال تحت عنوان سازند باغ­ونگ تعیین شده است. به منظور انسجام بررسی و تعیین شرایط دقیق محیط­رسوبی علاوه بر مقاطع سازند باغ­ونگ، سازند­های سردر در بخش زیرین و جمال در بخش رأسی نیز بطور مختصر مورد بررسی قرار گرفته­اند. براساس مطالعه برش­های نازک در دو برش چینه­شناسی (باغ­ونگ و شش انگشت) تعداد 8 ریزرخساره و دو پتروفاسیس شناسایی شده­اند که ریزرخساره­های گرینستون بایوکلست­دار، گرینستون اینتراکلست­دار در زیرمحیط سد قرار می­گیرند و پکستون/گرینستون فوزولینید­دار، پکستون بایوکلست­دار، پکستون بایوکلست­دار اینتراکلست­دار و وکستون بایوکلستی معرف ریزرخساره­های مربوط به محیط کولاب هستند که توسط سد­ها از محیط دریای باز جدا می­شود. ریزرخساره­های مادستون و دولومادستون مربوط به پهنه­های گلی در منطقه اینترتایدال هستند و پتروفاسیس­های آرکوز و لیتیک آرکوز به محیط پری­تایدال نسبت داده می­شوند. از میان فسیل­های شناسایی شده در این مطالعه، جلبک­های آهکی از مهم­ترین گروه­های فسیلی آب­های کم عمق رسوبات پالئوزوییک بالایی هستند که در سه گروه داسی­کلاداسه‌آ، ژیمنوکدی آسه‌آ و جلبک­های مجهول معرفی شده­اند که افزایش تنوع و فراوانی آن­ها با شرایط گرم‌خانه­ای و بالا بودن سطح دریا در ارتباط است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of microfacies of the Lower Permian sediments in North Tabas (East of Central Iran) and the relationship between identified algae and sedimentary environment

نویسندگان [English]

  • S. Yasbolaghi sharahi 1
  • B. Yosefi yegane 2
  • S. Arefifard 2
  • M. M. Farahpour 2
چکیده [English]

The most prominent events in the Early Permian history of Tethys were the early Early Permian (Sakmarian) regression and the subsequent late Early Permian (Yakhtashian – Bolorian) transgression. Like the other region of Thetys, transgression in Iran begins at the time of Yakhtashian – Bolorian, which carbonate platforms began to form. These carbonate rocks have been named the Jamal Formation in the Tabas Block, where the basal section of the Jamal Formation is designated as the Bagh Vang Formation. In order to investigate and determine the exact conditions of the sedimentary environment, in addition to the sections of the Bagh Formation, the Sardar Formation in the lower part and Jamal Formation in the upper part have also been briefly studied. Thin-section analysis in two sections (Bagh-e-Vang and Shesh Angosht ) makes it possible to distinguish 8 microfacies and tow petrofacies, Bioclast grainstone and Intraclast grainstone within the barriers and Fusulinid grainstones/packstone, Bioclast packstone, Intraclast bioclast packstone and Bioclastic wackstone represent the facies of lagoon. Also, characterized that bar separated a lagoonal area from the open-marine environment. The microfacies of Mudstone and Dolomudstone have been identified in the Mudflats area and Lithic arkose and Arkose petrofacies related to peritidal environment. Among the fossils identified in is study, Calcareous algae are one of the most important shallow water fossil groups of upper Paleozoic deposites, which have been introduced in three groups: Dacycoladasean, Gymnocodiacean and Problematica and Also, increasing their diversity and abundance is related to greenhouse conditions and high sea levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lower Permian
  • North Tabas
  • Bagh-e- Vang
  • Calcareous algae

مراجع

پرتوآذر، ح (1371) آشکوب Changsingian همردیف Dorashamian در شرق ایران، کشف جنس Colaniella و اهمیت زیست­چینه­ای آن. فصلنامه علوم زمین، شماره 3، ص 44-53.
ستوهیان، ف.، رنجبران، م (1393) رخساره­های کربناته، ریزرخساره­ها و جینه­شناسی سکانسی نهشته­های پرمین در برش باغ­ونگ (طبس)، نشریه رسوب­شناسی کاربردی، دوره 2، شماره 4، ص 90-104.
شعبانیان، ر.، باقری، م.، حـسین­یار، غ. ر (1387) مـعرفی جلبک­های آهکی پرمین شمال غربی ایران. دوازدهمین همایش زمین­شناسی ایران، ص 28-32.
عارفی­فرد، س.، آدابی، م.، خسروتهرانی، خ.، آقانباتی، ع.، شمیرانی، ا.، دیویداف، و (1385) بیواستراتیگرافی سازندهای خان و جمال در منطقه کلمرد، شتری و شیرگشت (ایران مرکزی) برمبنای فرامینیفرها (فوزولینید). نشریه زمین­شناسی ایران، ص 3-31.
فیض­نیا، س (1377) سنگ­های رسوبی کربناته. آستان قدس، دانشگاه امام رضا (ع)، 304 ص.
 صادقی، م.، رشیدی، ک.، شـعبانیان، ر (1394) مـعرفی جلبک­های خانواده داسی­کلادسه­آ و ژیمنوکدیاسه پرمین، در برش چینه­شناسی پیراسحاق، جنوب جلفا، با گزارشی از حضور جنس Tabasoporella از خانواده داسی­کلادآسه­آ در شمال باختر ایران، فصلنامه علوم زمین، شماره 95، ص 55-66.
Adabi, M. H (1996) Sedimentology and geochemistry of carbonates from Iran and Tasmania, Ph. D. thesis (Unpublished). University of Tasmania. Australia. 470 p.
Adabi, M. H (2002) Petrography and geochemical criteria for recognition of unaltered cold water and diagenetically altered Neoproterozoic dolomite, western Tasmania, Australia. 16 th Australian Geolgy., Conv., Australia (abst.), 350 p.
Alavi, M (1991) Tectonic map of the Middle East. Tehran: Geological Survey of Iran.
Al-Sharhan, A. S., Kendall, C. G. St. C (2003) Holocene coastal carbonates and evaporates of the southern Arabian Gulf and their ancient analogues. Earth-Science Reviews 61 pp, 191-243.
Amodio, S (2006) Foraminifera diversity changes and paleoenvironment analysis: the Lower Cretaceous shallow – water carbonates if San Lorenzello. Campanian Apennines, southern Italy Facies, 52: 53- 67.
Arefifard, S., Isaacson, E. P (2011) Permian sequence stratigraphy in East – Central Iran: Microplate records of Peri – Tethyan and Peri – Gondwanan events. Strtigraphy, 8: 61- 83.
Balini, M., Mandrioli, R., Nicora, A., Angiolini, L., Vuolo, I., Sohrabi, Z., Bahramanesh, M (2015) First report of Upper Pennsylvanian ammonoids and Lower Permian conodonts from Bagh-e-Vang area (Central Iran). Permophiles, 62: 25-27.
Bathurst, R. G. C) 1975 (Carbonate Sediments and their Diagensis: Developments in Sedimentalogy, 2nd Edication, Elsevier, Amesterdam, 658p.
Beavington-Penney, S. J., and Racey, A (2004) Ecology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera: applications in palaeoenvironmental analysis. journal of Earth-Science Reviews, 67: 219-265.
Belasky, P (1996) Biogeography of Indo-Pacific larger foraminifera and scleractinian corals: A probabilistic approach to estimating taxonomic diversity, faunal similarity, and sampling bias. Journal of Palaeogeography and Palaeoclimatology and Palaeoecology, 122: 119-141.
Burchette, T. P., Wright, V. P., Faulkner, T. J (1990) Oolitic sandbody depositional models and geometries, Mississippian of southwest Britain: implications for petroleum exploration in carbonate ramp settings. Sedimentary Geology, 68: 87–115.
Chen, B., Joachimski, M. M., Shen, S. Z., Lambert, L. L., Lai, X. L., Wang, X. D., Chen, J., and Yuan, D. X (2013) Permianice volume and palaeoclimate history: Oxygen isotope proxies revisited. Gondwana Research, 24: 77–89.
De Haas, T., Pierik, H. J., Van der Spek, A. J. F., Cohen, K. M., Van Maanen, B., Kleinhans, M. G (2018) Holocene evolution of tidal systems in The Netherlands: Effects of rivers, coastal boundary conditions, eco-engineering species, inherited relief and human interference. Earth-Science Reviews, 177: 139–163.
Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional texture, In: W. E. Ham, (eds)., Classification of carbonate rocks. a Symposium, Tulsa, Okla., American Association of Petroleum Geolists, Memoir I, 108 – 121pp.
Ernst, A., Senowbari-Daryan, B., and Rashidi, K (2006) Lower Permian Bryozoa of the Jamal Formation from Bagh-e Vang (Shotori Mountains, northeast Iran). Facies Journal, 52: 627-635.
Flügel, E (2004) Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis Interpretation and Application, Springer-Verlag, Berlin, 976p.
Flügel, E (2010) Microfacies of Carbonate Rocks, second ed. Springer Verlag, Berlin, 984p.
Folk, R. L (1974) Petrology of sedimentary rocks: Hemphill Publishig Co., Austin, Texas, 182p.
Gailliot, J., Vachard, D (2005) The Khuff Formation (Middle East) and time-equivalents in Turkey and South China: biostratigraphy from Capitanian to Changhisingian times (Permian), new foraminiferal taxa, and palaeogeographical implications. Paleontology, 57: 37-223.
Gao, G. and Land, L. S (1991) Nodular cherts from the Arbuckle Group, Slick Hills, SW Oklahoma: A combined field, petrographic and isotopic study. Sedimentology, 38: 857–870.
Garcia – pichel, F (2006) Plausible mechanisms for the boring on carbonates by microbial protorophs. Journal of Sedimentary Geology, 125: 29-50.
Gregg, J. M., and Sheton, K. L (1990) Dolomitization and dolomite neomorphism in the back reef facies of the Bonneterre and Davis Formations (Cambrian), southeast Missouri. Journal of Sedimentary Petrology, 60p, 549-562.
Kahler, F (1974) Iranische Fusuliniden. Jahrbuch der Geologie, Abt B. –A, 117: 75–107.
Kirkland, B. L (1994) Distribution of dasycladacean algae in the Permian Capitan Formation and Carlsbad Group, Guadalupe Mountains, Texas and New Mexico, U.S.A. In: Piller WE (ed) Proceedings of International Symposium and Field Meeting Alpine Algae” `93”. Beiträge Paläont Wien, 19: 153–159.
Khanehbad, M., Mousavi-Herami, R., Mahboubi, A., Nadjafi, M (2012) Geochemistry of Carboniferous Shales of the Sardar Formation, East Central Iran: Implication for Provenance, Paleoclimate and Paleooxygenation Conditions at a Passive Continental Margin. Journal of Geohemistry International, 50: 777-790.
Kolodka, C., Vennin, E., Vachard, D., Trocme, V., Goodarzi, M. H (2012) Timing and progression of the end-Guadalupian crisis in the Fars province (Dalan Formation; Kuh-e Gakhum Iran) constrained by foraminifers and other carbonate microfossils. Facies, 58: 131–153.
Leven, E. Ja., And Vazirimoghaddam, H (2004) Carboniferous–Permian stratigraphy and fusulinids of eastern Iran, The Permian in the Bagh–e– Vang section (Shirgesht area). Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia Journal, 110: 441–465.
Leven, E. J., Reimers, A. N., Kozur, H. W (2007) First finds of Permian conodonts in eastern Iran
and once again on the Guadalupian series base in Permian sections of the Tethyan Realm. Stratigraphy and Geological Correlation Springer, 15: 57-66.
Liu, C., Jarochowska, E., Du, Y., Vachard, D., Munnecke, A., Dai, X (2017) Stratigraphical and δ13C records of Permo-Carboniferous platform carbonates, South China: Responses to late Paleozoic icehouse climate and icehouse–greenhouse transition. Palaeogeography and Palaeoclimatology and Palaeoecology, 474: 113-129.
Mahdavi, M., Vaziri, S. H (2010) Lithostratigraphy and Microbiostratigraphy of the Ruteh Formation in Northwest of Khur, Central Alborz, Iran. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran, 21(3): 237-250.
Messadi, A. M., Mardassi, B., Ouali, J. A., Touir, J (2018) Diagenetic process as tool to diagnose paleo – environment conditions, bathymetry and oxygenation during Late Paleocene – Early Eocene in the Gafsa Basin. Journal of Carbonate and Evaporites, 341-16.
Moix, P., Beccaletto, L., Masset, O., Kozur, H. W., Dumitrica, P., Vachard, D., Martini, R., Stampeli, G (2011) Geology and Correlation of the Mersin Mélanges, Southern Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 20: 57–98.
Morad, S., Al Suwaidi, M., Mansurbeg, H., Morad, D., Ceriani, A., Paganoni, M., Al-Aasm, I (2019) Diagenesis of a limestone reservoir (Lower Cretaceous), Abu Dhabi, United Arab Emirates: Comparison between the anticline crest and flanks. Journal of Sedimentary Geology, 380: 127–142.
Murray, J. W (1991) Ecology and Palaeoecology of Benthic Foraminifera. University of Southampton, United Kingdom, 112p.
Niko, S., Badpa Abbas Ghaderi, A., and Ataei, M. R (2018) Early Permian Tabulate corals from the Jamal Formation, East-Central Iran. Bulletin of the National Museum of Nature and Science, Series C, 44: 19-29.
Noble, J. P. A. and Howells, K. D. M (1974) Early marine lithification of the nodular limestones in the Silurian of New Brunswick. Sedimentology, 21: 597–609.
Pettijohn, F. J (1975) Sedimentary Rocks. Harper & Row, New York, 628 pp.
Rashidi, K (2010) Dasycladales from the Permian Jamal Formation of the Shotori Mountains, northeast Iran. Facies, 56: 111–137.
Read, J. F (1982) Carbonate platforms of passive (extensional) continental margins: types, characteristics and evolution. Tectonophysics, 81: 195–212.
Read, J. F (1985) Carbonate platform facies models. American Association of petroleum Geologists Bulletin, 69: 1–12.
Reading, H. G) 1986( Sedimentary Environments and Facies. Blackwell. Oxford. 615p.
Ross, C. A (1982) Paleobiology of fusulinaceans" In: Mamet, B., Copeland, M.J. (Eds.), Third North American Paleontological Convention. S. N. Publishing Company, Montréal, 441–445.
Ross, C. A (1995) Permian fusulinaceans. In: Scholle, P.A., Peryt, T.M., Ulmer-Scholle, D.S. (Eds.), The Permian of Northern Pangea. Springer-Verlag, Berlin, 167-185.
Rutner, A., Nabavi, M., and Hajian, J (1968) Geology of the Shirgesht area (Tabas area, East Iran) Tehran: Geological Survey of Iran. Report 4, 133p.
Sam Boggs, J. R (2009) Petrology of sedimentary rocks. 2nd, University of Oregon, Published in the United States of America by Cambridge University Press, New York. 612p.
ShuGang, T., YongSheng, Z., YueXuan, G., ZiShun, L., LianDa, G., DaXing, Z., ChangWei, Z (2016) Environmental and tectonic significance of Late Permian reefs in the Linxi and adjacent areas in Inner Mongolia of China. Science China Earth Science Journal, 59 (7): 1463–1476.
Tucker, M. E (2001) Sedimentary Petrology. Third edition: Blackwell, Oxford, 260p.
Vachard, D., Hauser, M., Martini, R, Zaninetti, L., Matter, A., Peters, T (2001) New algae and problematica of algal affinity from the Permian of the Aseelah unit of the Batain Plain (East Oman). Geobios 34 (4): 375-404.
Vachard, D., Pettori, R., Angiolini, L., Checconi, A (2008) Glomomidiella gen.n. (Foraminifera, Miliolata, Neodiscidae): A new genus from the late Guadolopian –Lopingian of Hydra Island (Greece), 144: 349-361.
Warren, J. K (1989) Sedimentology of Coorong dolomite in the Salt Creek rigion, South Australia. Carbonate and Evaporates, 3(2): 175- 199.
Warren, J. K (2000) Doloflite; occurrence, evolution and economical important association. Earth science Rewiew, 52: 1-18.
Wray, J. L (1977) Calcareous algae Developments in Palaeontology and Stratigraphy. Elsevier, Scientific Publishing Company, Amesterdam, 185p.
Wright, V. P (1986) Facies sequences on a carbonate ramp: the Carboniferous Limestone of South Wales. Sedimentology, 33: 221–24.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 06 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار