بازنگری سازند قرمز بالایی به سن میوسن در منطقه آوج-آبگرم، غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان

چکیده

سازند قرمز بالایی به علت گسترش زیاد در منطقه آوج و پیچیدگی­های چینه­شناسی و تکتونیکی این منطقه، مورد بازنگری قرار گرفته است. ویژگی­های تکتونیکی و رسوب­شناسی این سازند مورد بررسی قرار گرفته است. رسوبات سازند قرمز بالایی در منطقه آوج به دو عضو M1 و M2 تقسیم شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعات رسوب­شناسی (کانی­شناسی، سنگ­شناسی و ساختمان­های رسوبی) رسوبات دو عضو یاد شده از نظر سنگ­شناسی (مقادیر کوارتز، فلدسپات، خرده­سنگ­های آتش­فشانی، میزان گسترش سیمان کربناته و تفاوت در نوع کانی­های رسی گل­سنگ­ها) با یکدیگر متفاوت هستند. جهت جریان دیرینه در عضو پایینی از جنوب شرقی به سمت شمال غربی و در عضو بالایی از شمال-شمال غربی به سمت جنوب-جنوب شرقی تغییر می­کند. مشاهدات میدانی وجود یک دگرشیبی زاویه­دار در مرز بین دو عضو را آشکار کرده است. گنبد نمکی شوراب نیز باعث دگرشکلی در رسوبات عضو پایینی شده است در حالی که این دگرشکلی بر رسوبات عضو بالایی تأثیری نداشته است. بر اساس شواهد یاد شده، دو عضو M1 (لایه­های قرمز آوج) و M2 (کـنگلومرای بی­آب) متعلق به یک سازند نبوده و عضو بالایی (کنگلومرای بی­آب) را باید به عنوان یک واحد سنگ­چینه­شناسی مجزا در نظر گرفت. با توجه به شواهد تکتونیکی، حرکات پایانی کوهزایی آلپی (کمتر از 20 میلیون سال پیش) منجر به عملکرد معکوس در گسل آوج و در نهایت رسوب­گذاری سازند قرمز بالایی شده است. کوهزایی آتیکان (آغاز کوهزایی حدود 5 میلیون سال پیش) باعث ایجاد دگرشکلی در رسوبات سازند قرمز بالایی و ایجاد دگرشیبی زاویه­دار در قاعده رسوبات کنگلومرای بی­آب شده است. کوهزایی آتیکان هم­چنین منجر به فعالیت مجدد گسل حسن­آباد و پیدایش گسل میانبر خررود شده است. بالا آمدن بلوک خررود باعث تأمین رسوبات کنگلومرای بی­آب شده است. رسوبات کنگلومرای بی­آب احتمالاً در دوره پلیوسن رسوب­گذاری و طی حرکات پاسادانین (بین 2 تا 8/1 میلیون سال پیش) دچار دگرشکلی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Revision of the Miocene Upper Red Formation in the Avaj-Abegarm area, west of Iran

نویسندگان [English]

  • F. Ahmadi
  • B. Rafiei
  • A. H. Sadr
Dept., of Geology, Faculty of Science, Bu-Ali Sina University, Hamedan
چکیده [English]

The Upper Red Formation (URF) was chosen to review due to tectonic and stratigraphic complication of the Avaj area and the extent of the URF in this area. The URF was investigated through sedimentological and tectonic aspects. The URF deposits in the Avaj area were divided into two members (M1 and M2). Based on sedimentological investigations (mineralogy, lithology and sedimentary structures), the URF two members are different in lithology (e.g., quartz, feldspars, volcanic rock fragments and carbonate cementation differences in sandstones and clay mineral composition difference in mudrocks). The paleocurrent direction changed from SE to NW in the lower member to NNW to SSE in the upper member. Field observations revealed an unconformity between these two members. The Shurab salt dome deformed the lower member but deformation did not reach the upper member. According to the mentioned evidence, two previously known members of the URF (M1 or the Avaj Red Beds and M2 or the Bi-Ab conglomerate) did not belong to the same formation, and the upper member (Bi-Ab conglomerate) should be considered as a new lithostratigraphic unit. Based on tectonic evidence, the late Alpine movements (<20 Ma.) triggered the inversion of Avaj Fault and deposition of the URF. The Atikan orogeny (5 Ma.) caused the deformation of the URF and the unconformity at the base of the Bi-Ab conglomerate. The Atikan movements also reactivated the Hassan Abad Fault, causing the creation of the Khar Rud shortcut. The uplift of the Khar Rud block provided the Bi-Ab conglomerate sediment supply. The Bi-Ab conglomerate might be deposited during Pliocene and deformed by the Pasadanian movements (2-1.8 Ma.).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Upper Red Formation
  • Salt Dom
  • Avaj area
  • Central Iran
  • Miocene

مراجع

آقانباتی، ع (1385) زمین­شناسی ایران، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی، 592 ص.
خسروتهرانی، خ (1384) زمین­شناسی ایران، جلد دوم. انتشارات کلیدر، 456 ص.
خسروتهرانی، خ (1386) چینه­شناسی ایران. انتشارات دانشگاه تهران، 582 ص.
درویش­زاده، ع (1383) زمین­شناسی ایران. انتشارات امیرکبیر، 434 ص.
قمریان، س (1394) تحلیل مورفوتکتونیک و نئوتکتونیک منطقه آوج- آبگرم (جنوب‌غرب قزوین). پایان­نامه کارشناسی­ارشد. دانشگاه بوعلی سینا همدان.
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Mouthereau, F (2005) Convergence history across Zagros (Iran): constraints from collisional and earlier deformation. International Journal of Earth Sciences, 94: 409–419.
Allen, M. B., Armstrong, H. A (2008) Arabia–Eurasia collision and the forcing of mid-Cenozoic global cooling. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 265: 52–58.
Berberian, M., King, G.C.P (1981) Towards a paleogeographic and tectonic evolution of Iran. Canadian Journal of Earth Science, 18: 210-265.
Berberian, M., Soheili, M (1973) Structural history of central Lut; consolidation of the supposed Lut Block during the Early Kimmerian orogeny-a preliminary field note. Geological Survey of Iran, internal report.
Bolourchi, M. H (1978a) Etude geologique de la region d’Avaj (NW de Iran), stratigraphie et tectonique. Ph.D. thesis, Geological Survey of Iran.
Bolourchi, M. H (1978b) Geological map of Iran, l/100000 series, No. 5861, Avaj. Geological Survey of Iran, Tehran.
Brookfield, M. E (1977) The emplacement of giant ophiolite nappes: I. Mesozoic-Cenozoic examples. Tectonophysics, 37: 247-303.
Carver, R. E (1971) Procedures in sedimentary petrology. John Wiley & Sons.
Chamley, H (1989) Clay Sedimentology. Springer-Verlag.
Coward, M (1994) Inversion tectonics. In: Hancock, P.L., (Ed.), Continental Deformation. Pergamon Press, 289-304.
Dickinson, W. R (1985) Interpreting provenances relations from detrital models of sandstone. In: Zuffa, G. (Ed.), Provenances of Arenites, 148. Reidel Publishing Company, Dordrecht, 333-361.
Farhoudi, G (1978) A comparison of Zagros geology to island arcs. Journal of Geology, 86: 323-334.
Folk, R. L (1974) Petrology of Sedimentary Rocks. Hemphill Publishing Co., Austin.
Folk, R. L., Andrews, P. B., Lewis, D. W (1970) Detrital sedimentary rock classification and nomenclature for use in New Zealand. New Zealand Journal of Geology and Geophysics, 13: 937-68.
Fritz W. J., Moore, J. N (1988) Basics of physical Stratigraphy and sedimentology. Willey.
Furon, R (1941) Géologie du plateau iranien (Perse, Afghanistan, Beloutchistan). Mémoires du Muséum national d’historie naturelle, 7: 177-411.
Furrer. M. A., Soder, P. A (1955) The Oligo-Miocene marine formation in the Qom region (Central Iran). 4th World Petroleum Congress, Rome, 267-277.
Gansser, A (1955) New aspects of the geology in Central Iran. 4th World Petroleum Congress, Rome, 6-15.
Gheitanchi, M. R (2004) The June 22nd 2002 Changoureh-Avaj earthquake in Qazvin province, north central Iran. Journal of Earth and Space Physics, 30 (1): 23-30.
Hamzehloo, H (2005) Strong ground motion modelling of causative fault for the 2002 Avaj earthquake, Iran. Tectonophysics, 409: 159–174.
Ingersoll, R. I., Bullard, T. F., Ford, R. L., Grimm, J. P., Picle, J. D., Sares, S. W (1984) The effect of grain size on detrital modes: a test of the Gazzi-Dickinson point counting method. Journal of Sedimentary Petrology, 54: 103-116.
Jung, D., Kursten, M., Tarakian, M (1976) Post-Mesozoic volcanism in Iran and its relation to the subduction of the Afro-Arabian under the Eurasian plate. In: Pilger A., Rosler. A., (Eds.), Afar between continental and oceanic rifting (V.II). Schweizerbatsche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 175-181.
Konstantinovskaya, E. A., Harissa, L. B., Poulina, J., Ivanova, G. M (2007) Transfer zones and fault reactivation in inverted rift basins: Insights from physical modeling. Tectonophysics, 441: 1–26.
Loftus, W (1854) On the geology of the portions of the Turko-Persian frontier and of the districts adjoining. Quarterly Journal of the Geological Society, 10: 464-469.
McManus, J (1988)  Grain size determination and interpretation. In: Tucker, M., (Ed), Techniques in Sedimentology. Blackwell, 63-85. 
Moinabadi, M. E., Yassaghi, A (2007) Geometry and kinematics of the Mosha fault, south Central Alborz Range, Iran: An example of basement-involved thrusting. Journal of Asian Earth Science, 29: 928–938.
Moore D. M., Reynolds, R. C (1997) X-Ray Diffraction and the Identification and Analysis of Clay Minerals. Oxford University Press, New York.
Nogole-Sadate, M. A. A (1985) Les zones de decrochments et les vigrations structural en Iran, consequences des resultants de l’analyse structural de la region de Qom, (Persian translate). Geological Survey of Iran, Report No. 55. 
Pettijohn, F. J., Potter, P. E., Siever, R (1987) Sand and Sandstone. Springer-Verlag, Germany.
Quintana, L., Alonso, J. L., Pulgar, J. A., Rodriguez-Fernandez, L. R (2006) Transpressional inversion in an extentional transfer zone (the Saltacaballos fault, northern Spain). Journal of Structural Geology, 28: 2038–2048.
Rafiei, B., Ahmadi-Ghomi, F., Shahkaram, M (2010) Depositional environments and sequence stratigraphy of the fluvial Upper Red Formation (Miocene) in the Avaj area, Qazvin Province, lran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen, 259: 257-270.
Rieben, H (1935) Contribution à la géologie de l’Azerbeidjan person. Thesis, Neuchâtel: Imprimerie central.
Stahl. A. F (1911) Persien. Handbuch der regionalen Geologie 5, Pt 6.
Stocklin, J (1968) Structural history and tectonic of Iran; a review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 52: 1229-1258.
Tietze, E (1875) Ein Ausflug nach dem Siahkuh (Schwarzerberg) in Persien. Mitteilungen der Geographischen Gesellschaft Wien, 18: 257-267.
Williams, G. D., Powell, C. M., Cooper, M. A (1989) Geometry and kinematics of inversion Tectonics. In: Cooper, M. A., Williams, G. D. (Eds.), Inversion Tectonics. Geological Society Special Publication, 44: 3–15.
Yassaghi, A., Madanipour, S (2008) Influence of a transverse basement fault on along-strike variations in the geometry of an inverted normal fault: Case study of the Mosha Fault, Central Alborz Range, Iran. Journal of Structural Geology, 30: 1507–1519.
Zanchi, A., Berra, F., Mattei, M., Ghassemi, M. R., Sabouri, J (2006) Inversion tectonics in central Alborz, Iran. Journal of Structural Geology, 28: 2023–2037.
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی
دوره 6، شماره 12
آبان 1397
صفحه 40-61

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 01 مهر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار