ریزرخساره ها، محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند میشان در جنوب کوار

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران

3 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران

4 دانش‌آموخته دکترا زمین‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، بندرعباس، ایران

چکیده

سازند میشان با ستبرای 395 متر از سنگ‌آهک، سنگ‌آهک مارنی و مارن و به سن میوسن پایینی تا میانی (بوردیگالین-لانگین)، به‌منظور بررسی محیط رسوبی و چینه­نگاری سکانسی در بُرش چینه‌شناسی باوَریان در جنوب کَوار استان فارس اندازه‌گیری و نمونه‌برداری شده است. این سازند در بُرش یادشده، روی نهشته‌های تبخیری و تخریبی قرمز رنگ سازند رازَک (میوسن پایینی) و در زیر رسوبات تخریبی و کربناته سازند آغاجاری (میوسن-پلیوسن) قرار گرفته است. برپایه شواهد صحرایی، ویژگی‌های سنگ­نگاری و همچنین بررسی فراوانی و پراکنش روزنبَران و دیگر آلوکِم ها و اُرتُکِم­ها، تعداد 18 دسته ­ریزرخساره شناسایی شدند که در 6 زیرمحیط یا پهنه رسوبی کِشَندی (جزرومدی)، کولابی، پُشته­ای، ریف کومه‌ای، دریای باز کم‌ژرفا و ژرف قابل جایگذاری می­باشند. نبود ریف‌های سدی گسترده (که ویژه سکو‌های لَبه‌دار هستند)، تبدیل تدریجی ریزرخساره‌ها به یکدیگر، وجود پهنه‌های گسترده کِشَندی و همچنین نبود کربنات‌های دوباره نهشته شده، نشان می‌دهد که توالی رسوبی در این بُرش روی یک سکوی کربناته رَمپی با شیب یکنواخت نهشته شده است. به‌گونه کلی، رسوب­گذاری نهشته‌های آهکی- مارنی سازند میشان روی سنگ‌های رسوبی تبخیری-آواری سازند رازَک، نشانگر آخرین پیشروی آب دریا در زمان میوسن حوضه زاگرس می­باشد که بررسی چینه‌نگاری سکانسی این سازند در بُرش مورد پژوهش، منجربه شناسایی تعداد چهار سکانس رسوبی رده سوم با مرزهای سکانسی از گونه دو گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Microfacies, depositional environment and sequence stratigraphy of the Mishan Formation in South of Kavar

نویسندگان [English]

  • F. Ebrahimi 1
  • M. Parvaneh Nejad Shirazi 2
  • R. Sadeghi 3
  • R. Fanati Rashidi 4
1 M. Sc., of Geology, Faculty of Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Assoc. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Assist. Prof., Dept., of Geology, Faculty of Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
4 Ph. D. (graduated) of Geology, Faculty of Science, Payame Noor University, Bandar Abbas, Iran
چکیده [English]

Mishan Formation with a thickness of 395 meter which is composed of limestone, marly limestone and marl and early to middle Miocene age (Burdigalian-Langhian), has been measured and sampled in order to study the sedimentary environment and sequense stratigraphy in Bavarian stratigraphic section in the south of Kavar, Fars province. The Mishan Formation is located on the red evaporative and clastic sequence succession of the Razak Formation and under the clastic and carbonate succession of Agha Jari Formation (Miocene-Pliocene age). Based on the characteristics of petrographic features, field evidence, as well as examining the abundance and distribution of foraminifera and other other allochems and orthochems, eighteen microfacies packages were identified in six sub-environments or sedimentary zones (Facies zones) including tidal flat, lagoon, shoal, pach reef, shallow and deep open marine can be placed. The absence of barrier reefs (which are typical of rimmed platforms) and re-deposited carbonates and also gradual conversion of microfacies into each other and the existence of wide areas of tidal, indicate that the sedimentary sequence in this section was deposited on a homoclinal ramp carbonate platform. The sedimentation of limestone-marl deposits of Mishan Formation on the evaporite-clastic sedimentary rocks of Razak Formation, indicate the last transsgresion of the sea water during the Miocene age of the Zagros Basin. The investigation of the sequence stratigraphy of this Formation in the research section has led to the identification of four third-order sedimentary sequences with sequence boundaries of the second type.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zagros basin
  • Fars Sub-zone
  • Mishan formation
  • Ramp
  • Sequence stratigraphy

مراجع

آقانباتی، ع (1383) زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، 586 ص.
جلیلیان، ع. ح (1400) رخساره‌ها، محیط رسوبی و چینه­نگاری سکانسی سازند کژدمی در زاگرس مرکزی. مجله رسوب‌شناسی کاربردی، دوره 9، شماره 17، ص 64-49.
حسنی، م. ج.، حسینی‌پور، ف.، و رضایی، پ (1397) ریزرخساره‌ها و محیط رسوبی سازند میشان در ناحیه شهدادی، جنوب خاوری حوضه زاگرس (شمال بندرعباس). نشریه رخساره‌های رسوبی، دوره 11، شماره 2، ص 200-181.
دانشیان، ج.، زواره­ای، ا.، همایون­زاده، س.، و قلاوند، ه (1387) لیتواستراتیگرافی سازند میشان در بخش مرکزی فرواُفتادگی دزفول، جنوب­شرقی رامهرمز. مجله علوم­پایه دانشگاه آزاد اسلامی، دوره 18، شماره 69، ص 12-1.
رسایی، ش.، پروانه­نژاد شیرازی، م.، و بهرامی، م (1396) بررسی رخساره‌ها، محیط رسوبی و زیست­چینه­نگاری بخش گوری از سازند میشان در جنوب شرق جهرم زاگرس چین­خورده. نشریه یافته‌های نوین زمین‌شناسی کاربردی، دوره 11، شماره 22، ص 48-32.
صادقی، ر (1383) سنگ چینه نگاری و زیست چینه نگاری سازند میشان در منطقه کازرون (کُنارتَختِه) براساس ماکروفسیل و میکروفسیل. پایان نامه کارشناسی ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی، دانشگاه اصفهان، 244 ص.
صادقی، ر.، و یزدی، م (1383) میکروفاسیس و محیط رسوبی سازند میشان در منطقه کنارتخته. هفتمین هفته پژوهش دانشگاه اصفهان و پنجمین هفته پژوهش کشوری.
صادقی، ر (1388) چینه‌­نگاری زیستی، رخساره‌های میکرُسکُپی و چینه‌نگاری سکانسی سازند آسماری در منطقه فارس. پایان‌نامه دکترا، دانشگاه اصفهان، 345 ص.
کاظمی، ب.، صادقی، ر.، و شریفی، ج (1391) بررسی ریزرخساره­ها و محیط رسوبی بخش گوری در جنوب شرق لارستان فـارس. دومین همایـش ملی انجـمن علـمی زمین­شناسی دانشگاه شهید ­بهشتی تهران.
صادقی، ر.، و کاظمی، ب (1395) چینه نگاری زیستی و تعیین سن نسبی بخش گوری در جنوب خاوری شیراز. یازدهمین همایش انجمن دیرینه­شناسی ایران، دانشگاه پیام نور، طبس.
لاسمی، ی.، و رستگارلاری، ع. ر (1385) محیط رسـوبی و چینه­نگاری توالی سازند میشان (نهشته­های حوضه رسوبی جلوی کمربند چین­خورده) در منطقه باختر فارس و خاور بوشهر. مجله علوم زمین، دوره 16، شماره 61، ص 77-68.
هاشمی قندعلی، ف.، آل‌علی، م.، سجادیان، الف.، و جهانی، د (1400) ریزرخساره‌ها، فرایندهای دیاژنزی و تأثیر آن­ها بر کیفیت مخزنی سازند فهلیان در میدان نفتی اروند. دوفصلنامه رسوب‌شناسی کاربردی، دوره 9،  شماره 48، ص 17-27.
Adams, T. D., Bourgeois, F (1967) Asmari Biostratigraphy. Unpublished Report 1074, Iranian Oil Operating Companies, Geology and Exploration Division, Tehran, 1-37.
Ahmad, A. H. M., Bhat, G. M., and Haris Azim Khan, M (2006) Depositional Environments and Diagenesis of the Kuldhar and Keera Dome Carbonates (Late Bathonian–Early Callovian) of Western India. Journal of Asian Earth Sciences, 27: 765–778.
Berkowski, B., Zapalski, M (2014) Unusual tabulate-crinoid biocoensis from the Lower Devonian of Moroco. Lethaia, 47: 176-186.
Bolli, H. M., Saunders, J. B (1985) Oligocene to Holocene low latitude planktic foraminifera, In: Plankton Stratigraphy, H. M. Bolli, John B. Saunders, K. Perch-Nielson (eds.), Cambridge University Press. 155-262.
Carozzi, A. V (1989) Carbonate Rock Depositional Modle: A Microfacies Approach. Prentice-Hall, New Jersey, 604p.
Catuneanu, O (2019) Model‑independent sequence stratigraphy. Earth‑Science Reviews, 188: 312–388.
Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional textures. In: Ham WE (ed) Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1: 108–121.
Einsele, G (2000) Sedimentary Basin Evolution, Facies, and Sediment Budget (2nd Edition), Springer-Verlag, 292p.
Embry, A. F., Kloven, J. E (1971) A Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, Northwest territories. Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19: 730–781.
Flugel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks, analysis, interpretation and application. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 976p.
Hanneman, D., Lofgren, D., Hasiotis, S. T., and Mclntosh, W (2021) Priabonian, late Eocene chronostratigraphy, depositional environment, and paleosol-trace fossil associations, Pipestone Springs, southwest Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica, 67: 5-20. DOI: 10.4202/app.00901.2021.
Haq, B. U., Hardenbol, J., and Vail, P. R (1987) Chronology of fluctuating sea levels since the Triassic (250 million years ago to present). Science, 235: 1156–1166.
Heydari, E., Hassanzadeh, J., Wade, W. J., and Ghazi, A. M (2003) Permian–Triassic boundary interval in the Abadeh section of Iran with implications for mass extinction. Part1 — sedimentology. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 193: 405–423.
Heidari, A., Mahboubi, A., Moussavi-Harami, R., Gonzalez, L., and Moalemi, A (2013) Biostratigraphy, sequence stratigraphy, and paleoecology of the Lower-Middle Miocene of Northern Bandar Abbas, Southeast Zagros basin in south of Iran. Journal of Arabian Geosciences, 7: 1829-1855.
Irwin, M. L (1965) General theory of epeiric clear water sedimentation. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 49: 445-459.
James, G. A., Wynd, G. G (1965) Stratigraphic Nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement Area. American Association of Petroleum Geologists, 49: 2182-2245.
Li, M., Song, H. J., Tian, L., Woods, A. D., Dai, X., and Song, H. Y (2018) Lower Triassic deep sea carbonate precipitates from South Tibet, China. Sedimentary Geology, 376: 60–71.
Li, M., Song, H. J., Tian, L., Woods, A. D., Dai, X., and Wignall, P. B (2019) Facies and evolution of the carbonate factory during the Permian–Triassic crisis in South Tibet, China. Sedimentology, 66: 3008-3028.
 https://doi.org/10.1111/sed.12619.
Martinuš, M., Fio, K., Pikelj, K., Aščić, Š (2013) Middle Miocene warm-temperate carbonates of Central Paratethys (Mt. Zrinska Gora, Croatia): paleoenvironmental reconstruction based on bryozoans, coralline
red algae, foraminifera, and calcareous nannoplankton. Facies, 59: 481-504.
Murray, J. W (2006) Ecology and Applications of Benthic Foraminifera. Cambridge University Press, New York, 440p.
Sequero, C., Bádenas, B., and Aurell, M (2019) Facies mosaic in the inner areas of a shallow carbonate ramp (Upper Jurassic, Higueruelas Fm, NE Spain), Facies, 64: 1-23. https://doi.org/10.1007/s10347-018-0521-8.
Slootman, A., Cartigny, M. J. B., Boer, P. L., and Moscariello, A (2016) Depositional character of submarine dunes on a Pleistocene distally steepened carbonate ramp (Favignana Island, Italy), Marine and River Dune Dynamics – MARID V – 4 & 5 April 2016 – North Wales, UK.
Taheri, A., Vaziri-Moghadam, H., and Seyrafian, A (2008) Relationships between foraminiferal assemblages and depositional sequences in Jahrum Formation, Ardal area (Zagros Basin, SW Iran). Historical Biology, 20: 191-201.
Tesch, P., Reece, R. S., Pope, M. C., and Markello, J. R (2018) Quantification of architectural variability and controls in an Upper Oligocene to Lower Miocene carbonate ramp, Browse Basin, Australia. Marine and Petroleum Geology, 91: 432–454.
Tomassetti, L., Petracchini, L., Brandano, M., Trippetta, F., and Tomassi, A (2018) Modeling lateral facies heterogeneity of an upper Oligocene carbonate ramp (Salento, southern Italy). Marine and Petroleum Geology, 96: 254–270.
Tucker, M. E (2011) (4 th edition), Sedimentary Rocks in the Field. John Wiley and Sons, West Sussex. 238p.
Tucker, M. E., and Wright, V. R (1990) Carbonate Sedimentology. Blackwell Science, Oxford, 482p.
Valle, B., Bó, P. F. D., Mendes, M., Favoreto, J., Rigueti, A. L., Borghi, L., and Silva, R (2019) Stratigraphic evolution of a Brazilian carbonate platform during the Cretaceous: the late Albian–early Turonian of the Sergipe–Alagoas Bas. Facies, 65: 1-17.
 https://doi.org/10.1007/s10347-018-0543-2.
Vaziri-Moghaddam, H., kimiagari, M., and Taheri, A (2006|) Depositional environment and sequenc stratigraphy of the Oligo-Miocene Asmari Formation in SW Iran, Lali area. Facies, 52: 41-51.
Wade, B. S., Pearson, P. N., Berggren, W. A., and Pälike, H (2011) Review and revision of Cenozoic tropical planktonic foraminiferal biostratigraphy and calibration to the geomagnetite polarity and astronomical time scale. Earth Science Review, 104: 111–142.
Went, D (2020) Lower Cambrian facies architecture and sequence stratigraphy, NW France: framework for evaluation of basin-wide processes of sedimentation. Geological Magazine, 158: 1-18.
Wilson, J. L (1975) Carbonate facies in geologic history. Springer-Verlag, Berlin, 471p.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار